Grafika: Freepik.com
Znaczenie etycznych aspektów decyzji medycznych
Etyka w decyzjach medycznych pełni kluczową funkcję, będąc fundamentem, na którym opiera się profesjonalizm i odpowiedzialność zawodowa w branży zdrowotnej. Tam, gdzie często stoi na szali życie i zdrowie pacjenta, etyka w decyzjach medycznych nie tylko prowadzi działania personelu medycznego, ale także stanowi podstawę zaufania między lekarzem a pacjentem.
Etyka lekarska w prawie
Zasada autonomii pacjenta jest jednym z podstawowych aspektów etyki w decyzjach medycznych. Wskazuje na nią art. 32 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z tym przepisem, pacjent ma prawo do świadomej zgody na każdą procedurę medyczną. Należy w pełni informować pacjenta o jego stanie zdrowia, dostępnych opcjach leczenia, potencjalnych korzyściach i ryzykach. Szanowanie autonomii pacjenta nie tylko oddaje mu kontrolę nad własnym ciałem i zdrowiem, ale również wspiera relację opartą na zaufaniu i szacunku.
Kolejną ważną zasadą jest niekrzywdzenie, co znajduje odzwierciedlenie w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Lekarze przede wszystkim mają podejmować działania, które nie wyrządzają szkody pacjentowi. W praktyce oznacza to unikanie procedur niepotrzebnych lub nadmiernie ryzykownych. Ta zasada, choć wydaje się prosta, może rodzić konflikty, na przykład, gdy leczenie niezbędne do uratowania życia wiąże się z poważnymi skutkami ubocznymi.
Etyka w decyzjach medycznych obejmuje również zasadę sprawiedliwości, która ma swoje odzwierciedlenie w ustawie o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. Zgodnie z nią, dostęp do opieki zdrowotnej powinien być równy dla wszystkich pacjentów, niezależnie od ich statusu społecznego, finansowego czy innych czynników. W praktyce oznacza to, że decyzje medyczne nie powinny być podyktowane czynnikami zewnętrznymi. Chodzi o takie jak ubezpieczenie zdrowotne czy pozycja społeczna pacjenta.
Dobro pacjenta, będące kolejnym filarem etyki w decyzjach medycznych, nawiązuje do zasady beneficencji. Oznacza to, że każdą decyzję medyczną podejmuje się z myślą o najlepszym interesie pacjenta. To wymaga od lekarzy nie tylko wiedzy medycznej, ale także zdolności do empatycznego podejścia do każdego indywidualnego przypadku.
W kontekście etyki w decyzjach medycznych nie można pominąć również kwestii tajemnicy lekarskiej, chronionej przez art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Ochrona danych osobowych i informacji o stanie zdrowia pacjenta jest nie tylko prawnym wymogiem. Jest to również etyczny obowiązek, który wzmacnia zaufanie pacjenta do systemu opieki zdrowotnej.
Podsumowując, etyka w decyzjach medycznych pełni fundamentalną funkcję w kształtowaniu relacji między pacjentem a personelem medycznym. Zapewnia także wysokiej jakości opieki zdrowotnej. Niezbędne do budowania systemu opieki zdrowotnej jest przestrzeganie zasad etycznych, wsparte odpowiednimi przepisami prawnymi. Musi być sprawiedliwy, bezpieczny i skoncentrowany na dobru pacjenta.
Odwołania do kodeksu etyki lekarskiej w orzecznictwie
Sprawa dotyczyła naruszenia praw pacjenta i odpowiedzialności za krzywdę rodziców dziecka z wadą wrodzoną
1. Ojciec dziecka, nie otrzymawszy informacji o stanie zdrowotnym dziecka w fazie prenatalnej, doznał urazu psychicznego. Sąd Najwyższy uznał, że ojciec powinien być traktowany jak pacjent. W związku z tym miał mieć prawo do informacji o zdrowiu dziecka. Ostatecznie, naruszenie prawa do informacji i godności ojca zostało uznane za podstawę do zadośćuczynienia. Skład orzekający odwołał się do Kodeksu Etyki Lekarskiej i ustawy o prawach pacjenta.
