Obecnie, maksymalny wymiar kary dla lekarza za b??d medyczny (nieumy?lne spowodowanie ?mierci) wynosi 5 lat, a minimalny 3 miesi?ce. S?d wed?ug uznania, tak? kar? pozbawienia wolno?ci mo?e zamieni? na grzywn? albo kar? ograniczenia wolno?ci. Coraz cz??ciej tocz? si? dyskusje na temat zaostrzenia kar za b??dy medyczne np. za nieumy?lne spowodowanie ?mierci. Minimalny wymiar kary wi?kszy si? z 3 do 6 miesi?cy, a maksymalne z 5 do 8 lat.
B??d medyczny podstawa prawna
Odpowiedzialno?ci karnej podlega lekarz, gdy kumulatywnie zostan? spe?nione wszystkie wymienione przes?anki. Po pierwsze, lekarz (personel medyczny) dopu?ci? si? post?powania sprzecznego z wiedz? medyczn?. Po drugie, skutkiem naruszenia jest uszczerbek na zdrowiu, ?mier?, nara?enie na utrat? ?ycia lub zdrowia. Po trzecie, zachodzi zwi?zek przyczynowy pomi?dzy zachowaniem lekarza a skutkiem nieprawid?owego post?powania. Po czwarte lekarzowi (personelowi medycznemu) mo?na przypisa? win?.
Najcz?stszymi typami czynów zabronionych zwi?zanych z b??dami lekarskimi s?:
- Nieumy?lne spowodowanie ?mierci (art. 155 kodeksu karnego)
Kara wi?zienia za b??d lekarski mo?e grozi? medykowi, je?eli pomi?dzy jego zachowaniem a ?mierci? pacjenta zaistnieje zwi?zek przyczynowy. Ponadto, zachowanie lekarza musi by? sprzeczne z aktualn? wiedz? i praktyk? medyczn?. Je?eli skutku w postaci ?mierci nie da?o si? obiektywnie przewidzie? to lekarz nie odpowie karnie. Nieumy?lne spowodowanie ?mierci zagro?one jest pozbawieniem wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5.
- Spowodowanie uszczerbku na zdrowiu (art. 156 § 2 oraz 157 § 3 kodeksu karnego)
Odpowiedzialno?? za b??d medyczny mo?e by? konsekwencj? nie tylko ?mierci pacjenta, lecz równie? uszczerbku na jego zdrowiu.
- Nara?enie na niebezpiecze?stwo (art. 160 kodeksu karnego)
Odpowiedzialno?? z art. 160 k.k. powstaje, gdy brak jest podstaw, aby poci?gn?? go do odpowiedzialno?ci za skutek w postaci ?mierci b?d? ci??kiego uszczerbku na zdrowiu.
Je?eli zachowanie lekarza nie doprowadzi?o ostatecznie do takiego skutku, ale mimo to, wytworzy?o stan bezpo?redniego zagro?enia dla ?ycia lub zdrowia pacjenta, to taki stan bezpo?redniego zagro?enia stanowi samoistn? podstaw? odpowiedzialno?ci karnej.
W tym wypadku skutek w postaci ?mierci lub uszczerbku na zdrowiu nie zale?y ju? od dzia?ania lekarza.
Warto doda?, ?e trudno?ci przysparza stan epidemii, gdy? w jej trakcie, obowi?zuje klauzula bezkarno?ci za b??d medyczny (klauzula dobrego Samarytanina). Lekarz nie pope?nia przest?pstwa za czyn zabroniony powsta?y w zwi?zku z udzielaniem ?wiadcze? zdrowotnych w szczególnych okoliczno?ciach w zwi?zku z leczeniem COVID-19. Chyba ?e nie zachowa? ostro?no?ci w sposób ra??cy.
Post?powania karne w zwi?zku z b??dem medycznym najcz??ciej dotycz? przypadków ?miertelnych. Natomiast, w sprawach, których skutkiem b??du by? uszczerbek na zdrowiu, poszkodowani pacjenci decyduj? si? na z?o?enie zawiadomienia o podejrzeniu pope?nienia przest?pstwa z ró?nych powodów. Przede wszystkim, korzystny wyrok w sprawie karnej u?atwia dalsz? walk? pacjenta na drodze cywilnej. Ustalenia wydanego w post?powaniu karnym prawomocnego wyroku skazuj?cego co do pope?nienia przest?pstwa wi??? s?d w post?powaniu cywilnym. Innymi s?owu, s?d cywilny zwi?zany jest wyrokiem s?du karnego. Je?eli lekarzowi przypisano win? za zarzucane mu przest?pstwo, to w toku udowadniania przes?anek odpowiedzialno?ci cywilnej, pacjent zwolniony jest niejako z konieczno?ci wykazania, ?e lekarz ponosi win?. Z perspektywy pacjenta du?? zalet? wszcz?cia post?powania karnego przeciwko lekarzowi jest to, ?e nie wi??e si? ono z konieczno?ci? wniesienia op?aty s?dowej oraz z ponoszeniem kosztów opinii bieg?ego.
Odpowiedzialno?? piel?gniarki za b??d medyczny
Odpowiedzialno?? piel?gniarki za b??d medyczny podobnie jak w przypadku lekarzy mo?e by? cywilna, karna i dyscyplinarna. Konsekwencje karne piel?gniarki, wynikaj? z tych samych przepisów kodeksu karnego co kary dla lekarza za b??d medyczny.
Pacjent, który uwa?a, ?e czynno?? piel?gniarki wype?ni?a znamiona czynu zabronionego, powinien z?o?y? zawiadomienie na policji lub bezpo?rednio do prokuratury. Skutkiem b?dzie wszcz?cie post?powania karnego wobec piel?gniarki b?d? po?o?nej. Po sporz?dzeniu przez prokuratora aktu oskar?enia i procesie s?d wydaje wyrok.
Do najcz?stszych b??dów piel?gniarskich nale??:
- podanie niew?a?ciwego leku;
- ?le dobrana temperatura w inkubatorze;
- pomylenie zastrzyków.
Zaostrzenie kar za b??dy medyczne
Lekarze pope?niaj? b??dy i za te b??dy powinni odpowiada?. Jednak?e, kara dla lekarza za b??d medyczny, nie powinna by? bardziej dolegliwa ni? stopie? winy i spo?ecznej szkodliwo?ci. Ewentualne zaostrzenie kar za b??d medyczny, którego skutkiem jest nieumy?lne spowodowanie ?mierci, mo?e zniech?ci? lekarzy do podejmowania decyzji np. o operacji trudnych przypadków. Funkcj? ?agodz?c? odpowiedzialno?? lekarzy pe?ni art. 37a kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem, za nieumy?lne spowodowanie ?mierci, s?d mo?e zamiast kary pozbawienia wolno?ci, orzec ograniczenie wolno?ci lub grzywn?.
Odpowiedzialno?? za b??dy medyczne to nie tylko odpowiedzialno?? prawokarna. Czynno?? lub zaniechanie mo?e nie wype?nia? znamion czynu zabronionego. Mo?e natomiast spe?nia? przes?anki odpowiedzialno?ci cywilnoprawnej.
Podsumowanie
Poszkodowany ma wiele mo?liwo?ci dochodzenia swoich praw. Z jednej strony mo?e wytoczy? powództwo cywilne, a z drugiej mo?e zawiadomi? prokuratora o pope?nieniu przest?pstwa. Zdecydowanie powinno wybiera? si? taki sposób dochodzenia roszcze?, który jest dla nas najkorzystniejszy. Je?eli nie potrafimy oceni?, która z metod jest najbardziej w danym przypadku skuteczna, powinni?my zg?osi? si? do kancelarii prawnej, prowadzonej przez adwokatów lub radców prawnych. O pomoc mo?na równie? zwróci? si? do Fundacji Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych.
