Błąd medyczny skutkować może poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Potrafi kosztować komfort, zdrowie, a nawet życie osób, które są nim poszkodowane.
Beneficjenci często pytają nas, jakie są terminy przedawnienia w sprawach z zakresu błędów medycznych. Postaramy się w kilku zdaniach odpowiedzieć na to pytanie w tym artykule.
Odszkodowanie za błąd medyczny – jak liczyć termin przedawnienia?
Zgodnie z art. 442 Kodeksu Cywilnego roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Niezwykle istotne jest jednak to, że w myśl aktualnego brzmienia art. 118 Kodeksu cywilnego bieg terminu przedawnienia ustalony na więcej niż 2 lata (czyli tak jak w przypadku błędów medycznych, gdzie mamy do czynienia z terminem trzyletnim) upływa dopiero na koniec danego roku kalendarzowego.
W praktyce oznacza to, że jeżeli termin przedawnienia zaczyna biec np. 29 czerwca 2020 r. to sprawa ulegnie przedawnieniu nie 29 czerwca 2023 r., lecz dopiero 31 grudnia 2023 r.
Realny czas jaki mamy na podjęcie działań jest więc w tym przypadku znacznie wydłużony do trzy i pół roku.
Wielu beneficjentów Fundacji Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych zgłasza się do nas w przekonaniu, że ich sprawa uległa już przedawnieniu lub że termin przedawnienia jest tak bliski, że nie ma już szansy na uzyskanie odszkodowania. Po bezpłatnej konsultacji z prawnikiem okazuje się często, że jest jeszcze wystarczająco czasu na podjęcie działań prawnych, przerwanie biegu przedawnienie i skuteczne dochodzenie roszczeń za błąd medyczny.
Kiedy zaczyna biec termin przedawnienia?
Dla ustalenia terminu przedawnienia roszczeń z tytułu błędu medycznego najistotniejsza jest informacja o tym, kiedy pacjent się o tym błędzie dowiedział.
Innymi słowy – dla liczenia biegu przedawnienia mniej ważne jest, to kiedy doszło do procedury medycznej, w wyniku której zostałeś poszkodowany. Tym, co się liczy przede wszystkim, jest moment, w którym zdałeś sobie sprawę z tego, że z jej powodu ucierpiało Twoje zdrowie. Konsekwencje błędu medycznego popełnionego przez lekarza ujawnić się mogą dopiero po jakimś czasie od zakończenia leczenia – mogą to być miesiące, a nawet lata. Często dochodzi do sytuacji, w których o tym, że coś poszło nie tak pacjent dowiaduje się przypadkiem – podczas konsultacji u kolejnego lekarza czy rutynowych badań.
Ważne jest to, by moment ten udokumentować i dzięki temu móc uwiarygodnić przed sądem, że dopiero w tym terminie dowiedzieliśmy się o błędzie, a co za tym idzie zyskaliśmy możliwość dochodzenia roszczeń z nim związanych. Od tego, czy nie minął termin przedawnienia, zależy możliwość dochodzenia odszkodowania przed sądem cywilnym.
Najprościej opisać to na przykładzie: wyobraźmy sobie sytuację, że pacjent skarży się na bóle głowy i udaje się do lekarza w celach diagnostycznych. Lekarz zleca badania radiologiczne, a po ich wykonaniu uspokaja pacjenta, że nie widzi na nich nic niepokojącego. Tymczasem, sytuacja pacjenta nie ulega poprawie – bóle głowy są coraz intensywniejsze, dochodzi do pogorszenia wzroku. Po kilku miesiącach, zgłasza się do innego lekarza, który zleca kolejne badania, w wyniku których okazuje się, że pacjent ma guza w głowie. Co więcej, okazuje się, że guz ten widoczny był już na pierwszym badaniu wykonanym przez poszkodowanego. Oczywistym jest w tej sytuacji, że do błędu medycznego doszło już kilka miesięcy wcześniej, niż pacjent się o nim dowiedział. Jednak bieg przedawnienia będzie liczył się od momentu wykrycia błędu przez kolejnego lekarza i powiadomienia o nim pacjenta.
Odszkodowanie za błąd medyczny wobec dziecka – istotne różnice
Powyższe zasady dotyczące przedawnienia w sprawach o błąd medyczny nie dotyczą osób małoletnich.
Ustawodawca bierze pod uwagę złożone sytuacje rodzinne – nie każdy rodzic jest świadomy możliwości albo zdecydowany dochodzić roszczeń w związku z zaistniałą szkodą na zdrowiu jego dziecka. Poszkodowana osoba nie może być pozbawiana możliwości dochodzenia odszkodowania za szkodę na zdrowiu ani zadośćuczynienia za krzywdę niematerialną wyłącznie z tego powodu, że w chwili jej powstania (i dowiedzenia się o niej) nie miała zdolności do czynności prawnych, a co za tym idzie i zdolności procesowej.
Dlatego też zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, dzieci poszkodowane błędem medycznym mogą dochodzić swoich praw do 2 lat po ukończeniu przez nie 18 lat.
Gdy błąd medyczny stanowi przestępstwo – przedawnienie
Co, jednak gdy do błędu medycznego doszło w wyniku przestępstwa? Czy również w tym przypadku obowiązuje trzyletni termin przedawnienia? Sprawy mają się tu zdecydowanie inaczej.
Mówiąc o przestępstwie – czyli zawinionym czynie zagrożonym karą wchodzimy na grunt prawa karnego. Podstawowym zadaniem prawa karnego jest ochrona najcenniejszych dóbr prawnych – takich jak: życie, wolność, zdrowie czy bezpieczeństwo. Lekarz również może ponosić karną odpowiedzialność za błąd medyczny.
W sytuacji, gdy błąd medyczny stanowi przestępstwo, terminy przedawnienia są znacznie dłuższe.
Co do zasady, mamy 20 lat na to, by powiadomić o popełnionym przestępstwie organy ścigania. Dotyczy to również błędów medycznych, które wypełniają znamiona przestępstwa (np. nieumyślne spowodowanie śmierci).
Charakter postępowania karnego jest jednak zupełnie inny niż dochodzenie roszczeń na gruncie prawa cywilnego.
Istotną różnicą jest tutaj regulacja zgodnie z którą 20-letni termin przedawnienia liczymy od dnia popełnienia przestępstwa. W przeciwieństwie do postępowania cywilnego, w postępowaniu karnym nie ma znaczenia, kiedy dowiedzieliśmy się o błędzie medycznym – istotne jest jedynie to, kiedy do niego doszło.
Uznanie, że popełniony przez lekarza błąd medyczny wypełnia znamiona przestępstwa ma również bardzo ważne skutki dla postępowania o odszkodowanie. Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do Kodeksu Cywilnego w 2007 r., również wtedy obowiązuje 20-letni termin przedawnienia. Sąd cywilny może sam uznać, że w danej sprawie mówimy o przestępstwie i wydłużyć termin przedawnienia.
Ważne jest także, że kwestie ustalone przez sąd w czasie postępowania karnego nie wymagają już ponownego dowodzenia podczas procesu cywilnego. Pozwala to znacznie skrócić czas postępowania o charakterze cywilnym.
Błąd medyczny – przedawnienie. Gdzie szukać pomocy?
Jeżeli masz wątpliwości czy nadal możesz dochodzić odszkodowania za popełniony przez lekarza błąd medyczny – skontaktuj się z Fundacją Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych. Nasi adwokaci i radcowie prawni udzielą Ci bezpłatnej konsultacji prawnej, dokonają analizy dostarczonej dokumentacji prawno-medycznej i wskażą możliwe ścieżki postępowania.
