Badanie USG w ciąży jest niezwykłym przeżyciem dla rodziców nienarodzonego dziecka. To wyjątkowe chwile, gdy rodzice po raz pierwszy mogą cieszyć się biciem serduszka czy widokiem maluszka, który rozwija się w brzuchu mamy. Głównym i najważniejszym celem badań USG jest jednak ocena stanu zdrowia i rozwoju płodu. Niestety zdarza się, że w trakcie badania USG prenatalnego dojdzie do błędu medycznego – związanego z niewykonaniem badania, nieprawidłowym wykonaniem lub niewłaściwą interpretacją jego wyników. Skutki takiego błędu lekarskiego mogą zaważyć na życiu dziecka oraz jego rodziców.
Badanie USG w ciąży – na czym polega?
USG, czyli ultrasonografia, to badanie polegające na wysyłaniu fal ultradźwiękowych, które w różny sposób odbijają się od odmiennych tkanek miękkich (narządów wewnętrznych) dziecka. Odebrany sygnał zapisywany jest przez specjalny aparat oraz przetwarzany na obraz widoczny na monitorze USG. Badanie przeprowadzane jest na leżąco; we wczesnej ciąży – przy użyciu sondy dopochwowej, zaś po 11 tygodniu ciążu – przez brzuch. Badanie USG przebiega bezboleśnie oraz jest całkowicie bezpieczne dla matki i dziecka.
Cel badania USG w ciąży
USG w ciąży pozwala na dokonanie kompleksowej oceny prawidłowości rozwoju płodu, rozpoznanie wad wrodzonych czy wykrycie zaburzeń wewnątrzmacicznych. Dzięki niemu lekarz może ustalić m.in.:
– wiek dziecka,
– płeć dziecka,
– anatomię płodu (budowa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych, kończyny górne i dolne),
– ryzyko wystąpienia niektórych wad genetycznych poprzez ocenę przezierności karkowej oraz budowy kości nosowej,
– budowę łożyska i jego umiejscowienie,
– przepływy w tętnicach pępowinowych, świadczące o wydolności łożyska,
– ilość wód płodowych.
Badanie USG w ciąży jest niezwykle istotne. W przypadku wykrycia nieprawidłowości w rozwoju dziecka, złej oceny jego samopoczucia lub podejrzenia choroby matki (np. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy ciążowej) współczesna medycyna oferuje szeroki wachlarz możliwości, aby przygotować i wdrożyć plan leczenia bądź ratowania życia płodu lub matki. Dzięki wczesnej reakcji dziecko będzie miało większą szansę na zdrowe, normalne życie.
Kiedy należy wykonać USG ciążowe?
Badanie USG w ciąży można podzielić na dwa rodzaje: badanie zwykłe oraz badanie szczegółowe lub referencyjne. Badanie USG zwykłe może wykonać każdy ginekolog, a jego celem jest jedynie sprawdzenie, czy ciąża jest żywa. Lekarz ocenia wówczas tętno dziecka, jego pozycję, ilość wód płodowych oraz wielkość. Natomiast badanie USG szczegółowe (referencyjne) powinno zostać przeprowadzone przez lekarza posiadającego certyfikat Fetal Medicine Foundation oraz przechodzącego co roku audyt i szkolenia w tym zakresie.
Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, w Polsce, każda ciężarna kobieta obowiązkowo powinna mieć wykonane przynajmniej trzy szczegółowe badania USG:
– pierwsze między 11 a 14 tygodniem ciąży – tzw. USG genetyczne, pozwalające wykryć wady genetyczne płodu;
– drugie między 18 a 22 tygodniem ciąży – tzw. USG połówkowe, którego celem jest szczegółowa ocena narządów płodu pod kątem wad wrodzonych;
– trzecie między 28 a 32 tygodniem ciąży – tzw. USG trzeciego trymestru, mające ocenić wzrastanie płodu oraz jego dobrostan.
Po spodziewanym terminie porodu – ze względu na rosnące ryzyko wewnątrzmacicznego obumarcia płodu – każda ciężarna również powinna mieć wykonane badanie USG.
Ponadto, w zależności od indywidualnej sytuacji zdrowotnej (np. gdy matka cierpi na cukrzycę ciążową lub nadciśnienie), pacjentkom można zlecać wykonywanie dodatkowych badań USG, które są całkowicie bezpieczne zarówno dla płodu, jak i matki.
Błąd lekarza przy USG w ciąży a zadośćuczynienie
Skutki błędu lekarskiego polegającego zarówno na zaniechaniu wykonania tego badania, jak i niewłaściwej jego interpretacji, mogą być tragiczne dla matki i dziecka.
Śmierć dziecka w wyniku błędu diagnostycznego
W wyroku z dnia 14 lutego 2018 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie podtrzymał orzeczenie Sądu Okręgowego w Krakowie i uznał zaniechanie wykonania trzeciego badania USG za błąd medyczny (sygn. I ACa 1071/17). W sprawie tej, Powódka miała przeprowadzone jedynie dwa szczegółowe USG ciążowe – tzw. genetyczne oraz tzw. połówkowe. Badania te pokazywały całkowicie prawidłowy rozwój płodu. Na dalszym etapie ciąży – mimo wielokrotnych próśb Powódki – lekarz prowadzący ciążę nie wykonał tzw. badania USG trzeciego trymestru. W 39. tygodniu ciąży Powódka trafiła do szpitala z powodu braku odczuwania ruchów płodu. Tam zdiagnozowano ciążę obumarłą, a jako przyczynę wskazano hipotrofię płodu. Sąd przychylił się do opinii biegłych z zakładu medycyny sądowej. Stwierdzili oni, że niewykonanie trzeciego USG przyczyniło się do niewykrycia małowodzia, którego skutkiem była śmierć dziecka. Sąd uznał, że po stronie lekarza prowadzącego ciążę zaszedł błąd medyczny, polegający na niestarannym i pobieżnym zajmowaniu się pacjentką. Powódce przyznano 90 tys. zł tytułem zadośćuczynienia.
Niedotlenienie płodu w wyniku błędów lekarskich
W innej tragicznej sprawie, wyrokiem z dnia 9 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w Ostrołęce (sygn. I C 224/12) uznał odpowiedzialność pozwanego zakładu opieki zdrowotnej za zaniedbania lekarzy, polegające na dopuszczeniu do długotrwałego niedotlenienia płodu w wyniku m.in. niewykonania USG. Powódka, będąc w fizjologicznej ciąży, zgłosiła się do lekarza prowadzącego ciążę tuż przed terminem porodu z powodu odczuwanych bólów brzucha. Dolegliwości minęły po zastosowaniu leków, zaś lekarz poinstruował ją, by zgłosiła się na kontrolę dwa tygodnie po spodziewanym terminie porodu. Jednocześnie nie zalecił żadnych dodatkowych badań ani czynności. Trzynaście dni po terminie porodu powódka zgłosiła się do placówki medycznej, gdzie wykonano jej badanie ginekologiczne, badania KTG oraz pozostawiono na oddziale. Dwa dni później, podczas kolejnego badania KTG, położna zauważyła gwałtowny spadek tętna płodu. Natychmiastowo przeprowadzono cięcie cesarskie, w wyniku którego wydobyto dziewczynkę bez oznak życia, pokrytą w całości zielonymi wodami płodowymi. Dziecko zostało reanimowane i w stanie ciężkim przetransportowane do specjalistycznej kliniki. Dziewczynkę udało się uratować. Jednak w późniejszym okresie zdiagnozowano u niej szereg wad rozwojowych, m.in. mózgowe porażenie dziecięce, głęboką niepełnosprawność intelektualną, znaczne opóźnienie rozwoju psychomotorycznego. Jej stan nie poprawił się z upływem lat i pozostaje całkowicie zależna od otoczenia.
W oparciu o opinie biegłych, sąd uznał, że doszło do błędu medycznego, polegającego na dopuszczeniu do długotrwałego niedotlenienia płodu, w wyniku m.in. nieprawidłowo przeprowadzonych badań KTG oraz testu OCT. Jednym z istotniejszych aspektów sprawy był brak wykonania badania USG, mimo iż – zgodnie z ówczesnymi standardami opieki okołoporodowej – było ono zalecane w przypadku ciąży przenoszonej. Jak zauważył sąd, USG „mogło wskazać na ilość wód płodowych, których mała ilość czy brak mogły w istotnym stopniu znamionować przesłanki niedotlenienia” dziecka. Prawidłowa diagnostyka zaś mogła doprowadzić do indukcji porodu i narodzin dziecka w przynajmniej lepszym stanie zdrowia.
Sąd zasądził na rzecz matki kwotę 120 tys. zł, zaś na rzecz małoletniej dziewczynki kwotę 900 tys. zł – tytułem zadośćuczynienia. Ponadto, dziecku przyznano comiesięczną rentę w wysokości 2534,22 zł.
Jeżeli podejrzewasz, że Ty lub Twoje dziecko padliście ofiarą błędu medycznego związanego z wykonaniem badania USG w ciąży – skontaktuj się z Fundacją Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych. Zespół doświadczonych prawników zanalizuje Twoją sprawę i udzieli bezpłatnej porady odnośnie dalszej ścieżki prawnej.
