Mózgowe pora?enie dzieci?ce (w skrócie MPD) to zespó? objawów, które mog? wyst?pi? w postaci b??du np. przy porodzie.
Mózgowe pora?enie dzieci?ce (MPD) to zaburzenie, którego charakter objawów jest uzale?niony od postaci choroby. Objawy takie jak niedow?ad, niedorozwój intelektualny czy padaczka nie wyst?puj? w ka?dym przypadku.
Warto wiedzie? – MPD jest chorob? sta??, charakteryzuj?c? si? niepost?puj?cymi zaburzeniami. Krótko mówi?c MPD ma charakter sta?y, ale nie ma charakteru post?puj?cego.
Zgodnie z „Terminology and classification of cerebral palsy” autorstwa Martina Baxa – pora?enie mózgowe definiuje si? jako: zaburzenie ruchu i postawy cia?a spowodowane wad? lub uszkodzeniem niedojrza?ego mózgu.
Artyku? Ewy Gajewskiej Nowe definicje i skale funkcjonalne stosowane w mózgowym pora?eniu dzieci?cym – to, co dok?adnie opisuje termin „pora?enie mózgowe”, by?o tematem rozwa?a? przez ponad 150 lat, a dyskusje dotycz?ce tego, jak mo?na sklasyfikowa? ró?ne objawy MPD, trwaj? do dzisiaj.
Ciekawostka – mózgowe pora?enie dzieci?ce jest nazywane tak?e chorob? Little’a.
William John Little, angielski lekarz napisa? wiele ksi??ek na ró?ne tematy. Co istotne jeden z jego artyku?ów który znalaz? si? w publikacji „Hospital for the Cure of Deformities: Course of Lectures on the Deformities of the Human Frame” dotyczy? deformacji spastycznych. Opis ten doprowadzi? do powstania nazwy „Little’s Disease” co obecnie znane jest jako pora?enie mózgowe. Little opisa? ró?ne przykurcze ko?czyn dolnych i górnych zwi?zanych ze spastyczno?ci?, uznaj?c rol? centralnego uk?adu nerwowego u niektórych z tych pacjentów.
Mózgowe pora?enie dzieci?ce – systemy oceny funkcji
Do oceny funkcji sprawno?ci d?oni w przypadku dzieci z MPD u?ywane s? skale:
- BFMF (Bimanual Fine Motor Function)
- MACS (Manual Ability Classification System
Bimanual Fine Motor Function (BFMF) zajmuje si? klasyfikacj? funkcji motorycznych u dzieci z pora?eniem mózgowym. Skala dzieli si? na pi?? poziomów funkcjonowania w zakresie motoryki i obejmuje ca?e spektrum ogranicze? w zakresie drobnych funkcji motorycznych.
U najm?odszych dzieci nie mo?na oczekiwa? zdolno?ci do obracania przedmiotu obiektu w palcach, ale dziecko mo?e przekszta?ci? obiekt z palców na d?o?. W przypadku dzieci z MPD BFMF powinien by? ustalony w zale?no?ci od zdolno?ci do chwytania. Nowa wersja BFMF 2.0 zawiera obja?niaj?ce liczby i dok?adne opisy poziomów funkcji motoryki ma?ej, aby u?atwi? korzystanie z systemu klasyfikacji.
System Klasyfikacji Zdolno?ci Manualnych (MACS) opisuje, w jaki sposób dzieci z pora?eniem mózgowym u?ywaj? swoich r?k do obs?ugi przedmiotów w codziennych czynno?ciach. MACS równie? opisuje pi?? poziomów. Poziomy opieraj? si? na zdolno?ci dzieci do samodzielnego manipulowania przedmiotami oraz ich potrzebie pomocy lub adaptacji do wykonywania czynno?ci manualnych w codziennym ?yciu.
GMFCS jest powszechnie stosowane do klasyfikowania umiej?tno?ci ruchu i pokazuje, ?e badanie podstawowych cech wiarygodno?ci i rzetelno?ci systemów klasyfikacyjnych znacznie zwi?ksza ich miarodajno??.
Skala GMFCS zosta?a wykorzystana do okre?lenia stopnia ci??ko?ci MPD. Ka?dy pomiar by? wykonywany przez indywidualnych obserwatorów przez 3 dni po przyj?ciu pacjentów do szpitala. GMFCS (Gross Motor Function Classification System) zosta? opracowany przez Palisano i innych w celu obiektywnej klasyfikacji niepe?nosprawno?ci ruchowej dzieci w wieku od 1 do 12 roku ?ycia. GMFCS klasyfikuje nasilenie MPD w pi?ciu poziomach. To klasyfikuje pacjentów w czterech przedzia?ach wiekowych (poni?ej 2 lat, mi?dzy 2 a 4 lat, od 4 do 6 lat i od 6 do 12 lat).
Dzieci na poziomie I mog? wykona? wszystkie te same czynno?ci, co ich rówie?nicy, ale maj? trudno?ci z tempem, równowag? i koordynacj?; dzieci na poziomie V maj? trudno?ci z kontrolowaniem po?o?enia g?owy i tu?owia w wi?kszo?ci pozycji oraz z osi?gni?ciem ?wiadomej kontroli ruchu
Mózgowe pora?enie dzieci?ce – mechanizmy powstania choroby
MPD to zespó? objawów chorobowych a przyczyna jego wyst?pienia mo?e by? wieloczynnikowa. W wyst?pieniu pora?enia dzieci?cego w przypadku noworodków urodzonych przedwcze?nie – wa?n? rol? odgrywaj? czynniki z okresu prenatalnego (do 38-42 tygodnia ci??y) i pourodzeniowego. W sytuacji dzieci urodzonych o czasie dominuj? czynniki przedurodzeniowe, które mog? odpowiada? nawet za 80% przypadków MPD.
Jak wiadomo, prawid?owy rozwój funkcji r?ki powi?zany jest z rozwojem koordynacji wzrokowo-ruchowej, który wspó?gra z rozwojem pozosta?ych sfer psychomotoryki. Dziecko prawid?owo rozwijaj?ce si? nabywa stopniowo umiej?tno?ci kierowania wzroku na przedmiot, si?gania po niego, chwytania i manipulowania nim.
Mózgowe pora?enie dzieci?ce (MPD) – przyczyny
Patologie p?odowe
W?ród patologii p?odowych mo?emy wyró?ni? cztery przyczyny takie jak: czynniki genetyczne; zaburzenia rozwojowe – mog?ce by? wynikiem oddzia?ywania czynników patogennych (embriopatie czy fetopatie); uszkodzenia komórki jajowej czy plemnika b?d?ce nast?pstwem promieniowania jonizuj?cego; defekty enzymatyczne takie jak problemy przyswajania kwasu foliowego; infekcje bakteryjne i wirusowe (cytomegalia, ró?yczka itp.); urazy mózgu; niedobory witamin i mikroelementów itp.
Uszkodzenia oko?oporodowe
Do uszkodze? oko?oporodowych mo?na zaliczy? skomplikowany poród, podczas którego mo?e doj?? do niedotlenienia lub niedokrwienia dziecka – czego nast?pstwem mo?e by? uszkodzenie mózgu. Komplikacj? mo?e by? równie? poród przedwczesny jak i krwawienia towarzysz?ce cz?sto wcze?niactwu. Pozosta?e czynniki uszkodze? oko?oporodowych to zbyt du?e napi?cie spoczynkowe wynikaj?ce ze skurczów macicy; konieczno?? narkozy i anomalie ?o?yska.
Uszkodzenia poporodowe
W?ród uszkodze? oko?oporodowych mo?na wyró?ni? urazy g?owy; uszkodzenia wynikaj?ce z przyjmowania leków; niskie st??enie cukru; zatory i zakrzepy naczy? mózgowych i zapalenie opon mózgowych.
Oprócz zaburze? motoryki u dzieci z MPD wyst?puj? równie? zaburzenia czucia i percepcji, poznawania, porozumiewania si? i zachowania jak i wtórne problemy mi??niowo szkieletowe. To, dlatego tak wa?ne jest stwierdzenie stopnia niepe?nosprawno?ci rozwojowej jak i jej charakteru. Poza tym istotny te? jest wiek, w którym pojawi?y si? pierwsze zaburzenia mog?ce wskazywa? na istnienie MPD.
Postacie mózgowego pora?enia dzieci?cego
Mo?emy wyró?ni? nast?puj?ce postacie mózgowego pora?enia dzieci?cego:
- kurczowe pora?enie po?owicze – obok niedow?adu ko?czyn górnych i dolnych tej samej po?owy cia?a wyst?puj? parestezje i choreoatetoza (zespó? drgawek dzieci?cych i napadowej choreoatetozy)
- obustronne pora?enie kurczowe – w przeciwie?stwie do obustronnego pora?enia po?owiczego, niedow?ad ko?czyn dolnych dominuje nad niedow?adem ko?czyn górnych
- obustronne pora?enie po?owicze
- posta? mó?d?kow? – napi?cie mi??niowe mo?e by? obni?one
- posta? pozapiramidow? – charakteryzuje si? atetoz?, pl?sawic? i dystoni?
Je?eli istnieje podejrzenie, ?e w czasie porodu dosz?o do jakiegokolwiek b??du lub zaniedbania ze strony personelu medycznego, na skutek których u dziecka wyst?puj? objawy lub te? zosta?o potwierdzone mózgowe pora?enie dzieci?ce to prosimy o kontakt. Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych postara si? Pa?stwu pomóc.
