Donios?o?? prawna odmowy leczenia przez pacjenta
Odmowa zgody na leczenie jest z?o?onym zagadnieniem, obejmuj?cym zarówno aspekty prawne, jak i etyczne. W kontek?cie prawnym, polskie prawodawstwo reguluje t? kwesti? w kilku kluczowych obszarach, przede wszystkim w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a tak?e w kodeksie karnym i kodeksie cywilnym.
Warunki skorzystania z prawa do odmowy leczenia przez pacjenta
Zgodnie z art. 32 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent ma prawo do ?wiadomej zgody na leczenie. Oznacza to, ?e pacjent ma prawo do odmowy zgody na leczenie lub jego przerwania w dowolnym momencie, pod warunkiem ?e jest w pe?ni ?wiadomy konsekwencji swojej decyzji. Ta zasada odzwierciedla ogóln? zasad? autonomii pacjenta i szacunek dla jego woli. Jednak?e istniej? pewne ograniczenia – na przyk?ad w przypadku osób niezdolnych do wyra?enia zgody, gdzie decyzje mog? by? podejmowane przez przedstawicieli ustawowych lub s?d.
Obowi?zki lekarza wobec niewyra?enia zgody na leczenie
Innym aspektem jest odpowiedzialno?? lekarza. Zgodnie z art. 30 tej samej ustawy, lekarz ma obowi?zek poinformowa? pacjenta o jego stanie zdrowia, mo?liwych metodach leczenia, ich skutkach oraz o konsekwencjach odmowy zgody na leczenie. Niewykonanie tego obowi?zku mo?e skutkowa? odpowiedzialno?ci? zawodow?, a w skrajnych przypadkach tak?e odpowiedzialno?ci? karn?, np. za nara?enie ?ycia lub zdrowia pacjenta (art. 160 kodeksu karnego).
Jednak?e, je?eli pacjent, b?d?c w pe?ni ?wiadomym i przytomnym, odmówi leczenia, lekarz musi uszanowa? t? decyzj?. W sytuacji, gdy lekarz przeprowadzi?by leczenie bez zgody pacjenta, móg?by naruszy? art. 157 kodeksu karnego, który penalizuje dzia?anie na szkod? zdrowia pacjenta bez jego zgody.
Konsekwencje prawne odmowy zgody na leczenie
Wa?nym elementem jest tak?e kwestia odpowiedzialno?ci cywilnej. Je?li odmowa zgody na leczenie przez pacjenta doprowadzi do jego pogorszenia stanu zdrowia lub ?mierci, nie mo?e to by? podstaw? do ??dania odszkodowania od lekarza czy placówki medycznej, pod warunkiem ?e lekarz dope?ni? obowi?zku informacyjnego i nie dzia?a? w sposób niedozwolony.
Stan zagro?enia ?ycia pacjenta
Na koniec warto wspomnie? o sytuacjach wyj?tkowych jak stan nag?ego zagro?enia ?ycia. W takich przypadkach zgodnie z art. 31 ustawy o prawach pacjenta lekarz mo?e podj?? niezb?dne dzia?ania medyczne bez zgody pacjenta, je?li jego stan uniemo?liwia wyra?enie zgody, a brak interwencji medycznej móg?by prowadzi? do ?mierci lub ci??kiego uszczerbku na zdrowiu.
Podsumowuj?c, mo?liwo?? odmowy zgody na leczenie jest prawnie zabezpieczonym prawem ka?dego pacjenta, jednak wi??e si? z konieczno?ci? pe?nej ?wiadomo?ci konsekwencji tej decyzji. Z kolei lekarze maj? obowi?zek respektowania decyzji pacjenta, jednocze?nie zapewniaj?c, ?e pacjent jest w pe?ni poinformowany o wszystkich aspektach zwi?zanych z jego leczeniem i potencjalnymi konsekwencjami odmowy. Przyk?adowo w czerwcu 2008 roku zako?czono leczenie onkologiczne pacjenta D. L. Nast?pnie, 3 lipca 2008 roku, pacjent nie wyrazi? zgody na kontynuacj? leczenia chemicznego, s?dz?c, ?e i tak umrze. Powód pisemnie o?wiadczy?, ?e zosta? poinformowany o konsekwencjach przerwania leczenia chemicznego?1.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 8 lipca 2021 r., sygn. I ACa 262/21, SIP Legalis. ↩︎
