Grafika: Freepik.com

Wpływ standardów międzynarodowych na polskie prawo ochrony zdrowia

Polskie prawo ochrony zdrowia, podobnie jak w innych krajach, jest pod silnym wpływem międzynarodowych standardów i norm. Te standardy mają za zadanie nie tylko zapewnić wysoki poziom opieki zdrowotnej, ale także chronić prawa pacjentów oraz personelu medycznego.

Interpretacja aktów prawa medycznego międzynarodowego z zakresu ochrony zdrowia

Na samym początku warto zwrócić uwagę na wpływ Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Europejskiej Konwencji Praw Człowieka), zwłaszcza jej artykułów dotyczących prawa do życia (art. 2) oraz prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8). Polskie prawo musi być interpretowane w sposób zgodny z Konwencją, co ma bezpośrednie przełożenie na regulacje dotyczące medycyny, na przykład w kwestiach związanych z prawem do informacji o stanie zdrowia czy też prawem do poszanowania prywatności pacjenta.

Innym ważnym dokumentem jest Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, w szczególności jego artykuł 6. Mówi on o prawie każdego człowieka do życia. Ten pakt, choć ogólny w swoich zapisach, ma wpływ na kształtowanie polityki zdrowotnej państw, w tym Polski.

Europejski Kodeks Etyki Lekarskiej, choć nie jest prawnie wiążącym dokumentem, także wywiera wpływ na polskie prawo medyczne. Ten kodeks określa ogólne zasady etyczne, którymi powinien kierować się personel medyczny. W Polsce odnajdujemy jego echo w przepisach dotyczących etyki zawodowej lekarzy.

Należy również wspomnieć o przepisach Unii Europejskiej, które mają bezpośredni wpływ na polskie prawo. Przykładem mogą być regulacje dotyczące rejestracji leków, ochrony danych osobowych pacjentów (RODO) czy standardów opieki zdrowotnej. Polskie prawodawstwo musi być zgodne z dyrektywami i rozporządzeniami UE. Sprawia to, że standardy europejskie stają się integralną częścią systemu prawnego w Polsce.

Również Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) mają swoje odzwierciedlenie w prawie ochrony zdrowia, szczególnie w kontekście zarządzania finansami placówek medycznych. Chociaż MSSF nie dotyczą bezpośrednio opieki zdrowotnej, to jednak wpływają na sposób, w jaki placówki medyczne w Polsce są zobowiązane raportować swoje finanse. Pośrednio wpływa to na ich działalność.

Podsumowując, standardy międzynarodowe odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu polskiego prawa medycznego. Są one narzędziem harmonizacji praktyk medycznych na poziomie globalnym, a także platformą dla ochrony praw pacjentów i pracowników służby zdrowia. Polska, będąc członkiem społeczności międzynarodowej, przyjmuje i implementuje te standardy. Przekłada się to na ciągły rozwój i ulepszanie krajowego systemu opieki zdrowotnej.

Znaczenie standardów międzynarodowych dla ochrony praw pacjenta

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego¹ oceniał zgodność klauzuli sumienia z prawami pacjenta i standardami międzynarodowymi. Trybunał orzekł, że lekarz nie może odmówić wykonania świadczenia zdrowotnego, jeśli zagrożone jest życie pacjenta lub istnieje ryzyko poważnego uszczerbku na zdrowiu. Wykazał także, że jest zgodne z międzynarodowymi standardami ochrony praw pacjentów. Podkreślono równowagę między prawem lekarza do wolności sumienia a prawem pacjenta do opieki zdrowotnej. Trybunał uznał za niekonstytucyjne brak obowiązku wskazywania pacjentowi alternatywnej możliwości uzyskania świadczenia.

1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 07 października 2015 r., sygn. K 12/14, OTK-A 2015, nr 9, poz. 143. ↩︎

Przemysław Pietrzak