Śmierć jest nieodłącznym elementem życia, jednak niekiedy dochodzi do niej przedwcześnie i to na skutek winy drugiego człowieka lub określonego podmiotu. Kosztowne leczenie poniesione w celu ratowania zagrożonego błędem ludzkim życia, może nie przynieść oczekiwanych korzyści.
Kodeks cywilny zawiera pewne regulacje mające na celu ochronę interesów majątkowych osób, które poniosły koszty związane z leczeniem i pochowaniem zmarłego. Koszty te niekiedy są bardzo wysokie, mogą pochłaniać oszczędności życia, zmuszać do zaciągania kolejnych zobowiązań finansowych.
Kodeks cywilny podaje w swych przepisach, że jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Może jesteś właśnie Ty jesteś poszkodowany w rozumieniu Kodeksu cywilnego i należy Ci się stosowne odszkodowanie.
Kto może ubiegać się o odszkodowanie w związku z poniesionymi kosztami leczenia i pogrzebu?
Odpowiedź na to pytanie wydaje się dość prosta. Zwrotu kosztów leczenia poszkodowanego oraz kosztów jego pogrzebu może żądać ten, kto je poniósł. Bardzo ważne jest to, że krąg uprawnionych do odszkodowania nie został zawężony tylko do osób bliskich lub najbliższych członków rodziny. Z roszczeniem może wystąpić każdy, niezależnie od tego, czy łączyły go z poszkodowanym jakiekolwiek relacje rodzinne.
Innymi słowy, jeżeli pokryłeś koszty pogrzebu swojego sąsiada, który był ofiarą na przykład błędu medycznego, wypadku samochodowego a wcześniej pomagałeś finansowo w jego leczeniu, to jesteś osobą uprawnioną do odszkodowania.
Udowodnienie szkody.
Kwalifikacja i ocena roszczenia o zwrot kosztów leczenia i pogrzebu nie budzi większych trudności. Jednak trzeba mieć na uwadze, że obowiązek udowodnienia poniesionych kosztów (ciężar dowodu) spoczywa na osobie, która te koszty poniosła. Tu przyda się pomoc profesjonalnego pełnomocnika, który pomoże wykazać wysokość szkody jaką poniosłeś.
Koszt pochówku.
Koszty pochówku wahają się w zależności od regionu kraju, usług pogrzebowych i wybranego domu pogrzebowego. Opłaty związane za pogrzeb to między innymi:
1) odebranie zwłok i przewóz zwłok do chłodni – ok. 400 zł;
2) przygotowanie ciała do pochówku – ok. 500 zł;
3) przechowanie ciała w chłodni – ok. 100 zł;
4) organizacja uroczystości pogrzebowej – ok. 2000 zł.
Ale przecież to nie wszystko. Koszt podstawowego, bardzo skromnego nagrobka obecnie to 6500 zł. Praca grabarza 4000 zł. Pamiętajmy, że za wstęp i pracę ekipy kamieniarzy na terenie nekropolii również pobiera się opłatę. Koszt trumny od 500-5000 zł. Nie są to wszystkie koszty związane z pochówkiem, a zasiłek pogrzebowy nawet nie pokryje tych podstawowych.
Zakres zwrotu.
Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio związanych z pogrzebem. Na koszty te będą składać się między innymi:
1) przewóz zwłok,
2) kupno trumny,
3) wykupienie miejsca na cmentarzu,
4) poczęstunek po pogrzebie,
5) zakup wieńców,
6) zakup ubrania dla zmarłego,
7) kremacja,
8) wydrukowanie nekrologów,
9) opłaty związane z obrządkiem pogrzebowym,
10) inne przyjęte zwyczajowo w danym środowisku.
Pamiętaj, aby skrupulatnie gromadzić wszystkie rachunki związane z poniesionymi kosztami pogrzebu. Bez nich ograniczysz możliwość pokrycia pełnych poniesionych kosztów.
Należy zwrócić uwagę, że koszty pogrzebu nie mogą być wygórowane i przekraczać norm przyjętych w danym środowisku. W takim przypadku poniesione koszty nie zostaną ponad tę miarę uwzględnione.
W tej kwestii wypowiadał się wielokrotnie Sąd Najwyższy, który wskazywał, że możliwe jest żądanie zwrotu wydatków związanych z pogrzebem, które odpowiadają zwyczajom panującym w danym środowisku, a przy ocenie kosztów postawienia nagrobka można brać pod uwagę ceny nagrobków przeciętnych, zaś przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów wyżywienia uczestników uroczystości pogrzebowych jedynie zasadniczy posiłek.
Ograniczenia zakresu zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu.
Aby móc dochodzić roszczeń związanych ze zwrotem kosztów leczenia i pogrzebu, konieczne jest faktyczne poniesienie kosztów leczenia lub pogrzebu. Nie wystarczy więc zaciągnąć zobowiązanie do ich poniesienia. Nie można więc żądać zwrotu kosztów wzniesienia nagrobka, w sytuacji, kiedy kamieniarz dopiero wycenił jego wartość. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 czerwca 1998 r. (sygn. akt II CKN 852/97) wskazał, że „za przedwczesne należy uznać powództwo o zasądzenie kosztów nagrobka przed jego wzniesieniem”.
Wskazać należy, że zgodnie z bogatym orzecznictwem Sądu Najwyższego, nie można w zwracanych kosztach pochówku uwzględniać kwoty zasiłku pogrzebowego. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 maja 2009 r. (sygn. akt III CZP 140/08), uznał, że „Zasiłek pogrzebowy przewidziany art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 k.c.”.
Koszty pogrzebu a dług spadkowy.
Wskazać należy, że koszty pogrzebu spadkodawcy należą do długów spadkowych, a zatem są objęte odpowiedzialnością spadkobierców i zapisobierców windykacyjnych. Osoba odpowiedzialna za śmierć spadkodawcy jest wraz z nimi zobowiązana do zwrotu tych kosztów na rzecz osoby, która poniosła koszty. Jeśli spadkobierca pokrył roszczenia tej osoby, sam staje się uprawniony i może żądać zwrotu w granicach dokonanej zapłaty.
