Rodzinie pacjenta, zmarłego na skutek błędu medycznego, przysługuje prawo ubiegania się o odszkodowanie od szpitala. Mogą również starać się o zapłatę zadośćuczynienia oraz uzyskania w określonych sytuacjach – renty.
Śmierć pacjenta każdorazowo jest ciężką sytuacją dla jego najbliższych. Strata bliskiego nie zawsze jednak jest spowodowana błędem medycznym. Niestety, powodem mogą być choroby współistniejące, czy ryzyko prowadzonych zabiegów. Zdarza się jednak, że śmierć pacjenta jest wynikiem popełnionych błędów medycznych w zakresie diagnostyki lub leczenia. Jeżeli faktycznie przyczyną śmierci był błąd medyczny, rodzina zmarłego posiada prawo do ubiegania się o odszkodowanie, zadośćuczynienie bądź rentę.
Warto pokrótce opisać każde z powyższych roszczeń.
- Odszkodowanie – odszkodowanie za śmierć pacjenta jest świadczeniem, o które rodzina może się starać, gdy na skutek śmierci doszło do znacznego pogorszenia jej sytuacji życiowej. Sąd w toku postępowania o zapłatę ustala wysokość świadczenia. Bierze on pod uwagę przede wszystkim ubytek w majątku, do którego doszło w wyniku śmierci.
- Zadośćuczynienie – zadośćuczynienieza śmierć w szpitalu w wyniku błędu lekarskiego ma za zadanie zrekompensować krzywdy moralne. Jego wysokość w dużej mierze zależy od tego, jak silna więź łączyła zmarłego z ubiegającym się o nie członkiem rodziny.
- Renta – renta jest regularnym świadczeniem pieniężnym, które przyznawane jest w sytuacji, gdy na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny. Zatem w odróżnieniu od odszkodowania oraz zadośćuczynienia, nie jest świadczeniem jednorazowym. Zazwyczaj renta wypłacana jest co miesiąc.
Jak uzyskać odszkodowanie od szpitala za śmierć?
O odszkodowanie można ubiegać się zarówno na drodze pozasądowej, jak i w postępowaniu cywilnym. Trzecią ścieżką jest postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych.
Bliska rodzina osoby zmarłej w szpitalu może ubiegać się zwrot kosztów jej leczenia i pogrzebu, a także stosownego zadośćuczynienia za krzywdę i odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej związanej z poniesioną stratą. Podstawowym dowodem w sprawie o odszkodowanie, jest pełna dokumentacja medyczna. Znaczenie dowodowe mają również wszelkie rachunki oraz inne dokumenty, które będą świadczyć o wcześniej wspomnianym ubytku majątkowym oraz jaki był nakład finansowy na leczenie oraz pogrzeb osoby zmarłej.
Uzyskanie odszkodowania na drodze pozasądowej
Pierwszą z dróg mogących doprowadzić do uzyskania odszkodowania, jest sporządzenie wniosku o zawarcie ugody. Wniosek ten należy skierować bezpośrednio do kierownika szpitala lub do ubezpieczyciela podmiotu leczniczego, na terenie którego doszło do zdarzenia. Wniosek powinien zawierać wezwanie do zapłaty, jak również termin, w którym druga strona powinna wypłacić wskazaną w piśmie kwotę. Nierozłącznym elementem takiego wezwania, jest podkreślenie, że w przypadku braku wypłaty odszkodowania, sprawa zostanie skierowana na drogę sądową.
Uzyskanie odszkodowania w ramach postępowania sądowego
Często, próba pozasądowego rozwiązania sporu nie przynosi zamierzonego efektu. Spowodowane jest to faktem, że ubezpieczyciel szpitala nie chce uznać roszczenia rodziny zmarłego pacjent. Innym powodem może być niesatysfakcjonująca wysokość odszkodowania proponowana przez ubezpieczyciela. W takiej sytuacji rodzina zmarłego może dochodzić roszczeń na drodze sądowej.
Pozew o odszkodowanie kieruje się do właściwego (ze względu na siedzibę pozwanego) sądu rejonowego lub okręgowego. O tym, czy sprawę skierujemy do sądu rejonowego, czy okręgowego przesądza wysokość odszkodowania, które chcemy uzyskać.
Zgodnie z art. 17 pkt 4 k.p.c. do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych. Zatem, jeżeli odszkodowanie, które chcielibyśmy uzyskać wynosiłoby trzydzieści tysięcy złotych, pozew należałoby skierować do sądu rejonowego. Warto jednak zaznaczyć, że określona w pozwie wysokość odszkodowania nie jest dla sądu wiążąca. Ostatecznie to on będzie decydować o jego wysokości.
W postępowaniu cywilnym sąd przeprowadzać będzie dowody z dokumentacji medycznej, rachunków oraz innych kluczowych dla sprawy pism. Jednocześnie może przesłuchać strony postępowania oraz świadków i biegłych.
Uzyskanie odszkodowania w ramach postępowania przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych
Alternatywą dla postępowania sądowego jest postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych. Przed Komisją mogą dochodzić swoich roszczeń jedynie bliscy zmarłego, u którego śmierć nastąpiła w szpitalu. Celem postępowania przed Komisją jest ustalenie, czy postępowanie, którego następstwem była szkoda majątkowa lub niemajątkowa, stanowiło zdarzenie medyczne. Komisja nie orzeka o winie personelu medycznego, stwierdza jedynie, że dane zdarzenie medyczne miało miejsce.
Zdarzeniem medycznym jest zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia albo śmierć pacjenta będących następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:
- diagnozy, jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby;
- leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego;
- zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.
Aby doszło do wszczęcia postępowania, bliscy zmarłego powinni złożyć wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego. Wniosek należy złożyć do Komisji właściwej ze względu na Województwo, w którym mieści się siedziba szpitala. Co ważne – wniosek może dotyczyć wyłącznie leczenia szpitalnego.
Sporządzenie oraz wysłanie wniosku nie może nastąpić później niż 1 rok od dnia, w którym bliska osoba zmarłego dowiedziała się o śmierci pacjenta. Termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące śmiercią pacjenta.
Do wniosku należy dołączyć dowody dotyczące przebiegu leczenia (np. dokumentację medyczną) oraz propozycję wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. W przypadku, gdy wniosek dotyczy śmierci pacjenta, należy dołączyć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialny akt potwierdzenia dziedziczenia oraz pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych spadkobierców.
Postępowanie przed Komisją zawiesza się w przypadku toczącego się w związku z tym samym zdarzeniem postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód medyczny lub postępowania karnego w sprawie o przestępstwo. Po zakończeniu postępowania warto powiadomić o tym Komisję. Postępowania nie wszczyna się, a wszczęte umarza w przypadku, gdy w związku z tym samym zdarzeniem prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie lub zadośćuczynienie pieniężne albo toczy się postępowanie cywilne w tej sprawie.
Komisja nie przeprowadza żadnych badań. Podstawą wydania orzeczenia jest dokumentacja medyczna. W czasie posiedzeń strony mogą wnioskować m.in. o powołanie świadków (np. lekarzy), biegłego czy uzyskanie dodatkowej dokumentacji medycznej. Świadkowie są wzywani na kolejne posiedzenie.
Wojewódzka Komisja powinna wydać orzeczenie nie później niż w ciągu 4 miesięcy od złożenia wniosku. Można się od niego odwołać jeden raz, w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia wraz z uzasadnieniem.
W przypadku wydania orzeczenia pozytywnego dla bliskiej osoby zmarłego, szpital (lub jego ubezpieczyciel) przedstawia propozycję odszkodowania i zadośćuczynienia. Oprócz tego druga strona powinna zwrócić wnioskodawcy 200 złotych opłaty za złożenie wniosku. Zgoda na przyjęcie odszkodowania zaproponowanego przez podmiot leczniczy lub ubezpieczyciela oznacza rezygnację z wszelkich innych roszczeń np. w postępowaniu cywilnym.
Możliwe, że zaproponowane odszkodowanie nie będzie satysfakcjonujące dla strony wnioskującej – wtedy można skierować sprawę do sądu.
Jeżeli Komisja orzeknie o braku zdarzenia medycznego wnioskodawca nie otrzyma zwrotu opłaty za złożenie wniosku. Dodatkowo będzie musiał ponieść koszty podróży, noclegu i utraconych zarobków lub dochodów osób wezwanych na świadków oraz koszty sporządzenia opinii przez biegłego.
