Wi?kszo?? z nas nie dopuszcza do siebie my?li, ?e móg?by spowodowa? ?mier? drugiego cz?owieka. Niestety, mo?e doj?? do sytuacji, kiedy nieumy?lnie do tego doprowadzimy. Kodeks karny w art. 155 wskazuje, ?e kto nieumy?lnie powoduje ?mier? cz?owieka, podlega karze pozbawienia wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5.
Zaznaczy? nale?y, ?e zwyk?y obywatel, niewykonuj?cy zawodu medycznego, nie jest a? tak cz?sto nara?ony na pope?nienie takiego przest?pstwa. Przyjrzymy si? jednak, odpowiedzialno?ci lekarza za nieumy?lne spowodowanie ?mierci.
Znamiona czynu.
Dla przypisania odpowiedzialno?ci karnej na podstawie tego przepisu prawnego, niezb?dne jest wykazanie i wskazanie, czy dosz?o do naruszenia regu? ostro?no?ci, jakich regu?, czy zachodzi zwi?zek mi?dzy naruszeniem a skutkiem w postaci ?mierci oraz jakie by?o przewidywanie czy mo?liwo?? przewidywania przez sprawc? pope?nienia czynu zabronionego.
Przest?pstwo okre?lone w art. 155 kk jest przest?pstwem, w którym realizacja znamion nieumy?lnego typu czynu zabronionego zale?y od ??cznego spe?nienia nast?puj?cych warunków:
- braku zamiaru realizacji znamion czynu zabronionego,
- naruszeniu regu? ostro?no?ci wymaganej w danych okoliczno?ciach,
- zwi?zku mi?dzy niezachowaniem ostro?no?ci a wyczerpaniem ustawowych znamion typu czynu zabronionego,
- przewidywaniem lub mo?liwo?ci? przewidywania pope?nienia czynu zabronionego.
Zawiniony b??d w sztuce.
Nale?y pami?ta?, i? odpowiedzialno?? karna jest ograniczona jedynie do zwyczajnych, przewidywalnych lub mo?liwych do przewidzenia nast?pstw naruszenia regu? ostro?no?ci. W wyroku z dnia 28 lutego 2001 r. S?d Apelacyjny w ?odzi wyrazi? to nast?puj?co: „Do przyj?cia odpowiedzialno?ci z art. 155 k.k. dochodzi jedynie wtedy, gdy ?mier? cz?owieka jest niezamierzonym nast?pstwem dzia?ania sprawcy, w rozumieniu art. 9 § 2 KK, polegaj?cym na niezachowaniu przeci?tnego obowi?zku ostro?no?ci w sytuacji, w której na podstawie normalnej zdolno?ci przewidywania i ogólnego obowi?zku dba?o?ci o ?ycie ludzkie lub przewidywania skutków w?asnych dzia?a? mo?na wymaga? od cz?owieka, aby nie dopu?ci? do nast?pienia przest?pnego skutku”.
W wyroku S?du Najwy?szego z 10 grudnia 2002 r. (sygn. Akt V KK 33/02), stwierdzono natomiast, ?e: „Lekarz mo?e odpowiada? karnie za przest?pstwo przeciwko ?yciu lub zdrowiu pacjenta w zwi?zku z zabiegiem leczniczym (rozumianym w szerokim znaczeniu tego poj?cia, tzn. obejmuj?cym diagnoz?, terapi? i profilaktyk? chorób) tylko w razie zawinionego b??du sztuki lekarskiej. Ustalenie b??du w sztuce lekarskiej zale?y od odpowiedzi na pytanie, czy post?powanie lekarza w konkretnej sytuacji i z uwzgl?dnieniem ca?okszta?tu okoliczno?ci istniej?cych w chwili zabiegu, a zw?aszcza tych danych, którymi wówczas dysponowa? albo móg? dysponowa?, zgodne by?o z wymaganiami aktualnej wiedzy i nauki medycznej oraz powszechnie przyj?tej praktyki lekarskiej”.
W jaki sposób wykaza?, ?e “zawiniony b??d w sztuce””. Konieczne b?dzie przeprowadzenie dowodu z opinii bieg?ego.
Opinia bieg?ego.
Opinia bieg?ego powinna by? rzetelna, jednak niekiedy biegli z zakresu medycyny s? do?? stronniczy i staj? murem za kolegami ze swojej grupy zawodowej. Wtedy, a nie s? to odosobnione przypadki, opinia staje si? stronnicza i winna zosta? poddana weryfikacji, do czego w post?powaniu karnym s? odpowiednie narz?dzia. Bardzo g?o?nym przypadkiem nierzetelnego bieg?ego by?a sprawa prowadzona przeciwko kardiochirurgowi Miros?awowi G, gdzie bieg?y wyda? opini? korzystn? dla lekarza stwierdzaj?c, ?e pozostawienie w sercu gazika by?o b??dem, ale niebezpo?redni? przyczyn? ?mierci. Ostatecznie powo?ano bieg?ego z zagranicy a dok?adnie z Niemiec, co mia?o by? gwarancj? bezstronnej oceny sprawy, to gwarancja, ?e ocena b?dzie bezstronna.
Dowód z opinii bieg?ego jest kardynalnym dowodem w sprawie, dlatego nale?y rozwa?y? udzia? profesjonalnego pe?nomocnika w celu kompleksowej analizy sprawy i ewentualnych zastrze?e? do opinii bieg?ego. Profesjonalny pe?nomocnik czy Fundacja zajmuj?ca si? pomoc? ofiarom b??dów medycznych ma do?wiadczenie w prowadzeniu tego typu spraw. Profesjonalista wie, gdzie mog? by? b??dy przy wydawaniu opinii czy o co zapyta? bieg?ego w sytuacji przeprowadzenia dowodu uzupe?niaj?cego z ustnej lub pisemnej opinii bieg?ego.
Nieumy?lne spowodowanie ?mierci – kazus.
Warto pos?u?y? si? przyk?adem, aby dok?adnie zrozumie? na czym tak naprawd? polega przest?pstwo z art. 155 k.k.
S?d Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydzia? Karny (sygn. akt II K 460/14) prowadzi? spraw? maj?c? nast?puj?cy stan faktyczny: oskar?ony (lekarz) pe?ni?c dy?ur starszego lekarza na oddziale po?o?niczo-ginekologicznym szpitala i sprawuj?c opiek? nad ci??arn? i jej nienarodzonym dzieckiem, nieumy?lnie spowodowa? ?mier? dziecka, w ten sposób, ?e po badaniu pacjentki z przebiciem p?cherza p?odowego o godzinie 12.00 a nast?pnie zleceniu ci?g?ego monitorowania kardiotokograficznego (ktg) rodz?cej w nieprawid?owy sposób sprawowa? dalszy sta?y nadzór medyczny nad pacjentk? znajduj?c? si? drugiej fazie porodu w ten sposób, ?e zaniecha? zapoznania si? z zapisem ktg, przeprowadzonym przez okres 26 minut najpó?niej do godz. 12.40 zawieraj?cym deceleracje tj. objawy bezpo?redniego zagro?enia ?ycia p?odu oraz zaniecha? ponownego osobistego badania pacjentki, czym w konsekwencji zaniecha? operacyjnego rozwi?zania porodu ci?ciem cesarskim, w wyniku czego wskutek narastaj?cego niedotlenienia nast?pi?o wewn?trzmaciczne obumarcie p?odu.
S?d ten uzna? lekarza za winnego pope?nienia zarzuconego mu czynu i za to na podstawie art. 155 k.k. wymierzy? mu kar? 10 miesi?cy pozbawienia wolno?ci. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolno?ci warunkowo zawiesi? oskar?onemu na okres próby 2 lat i na podstawie art. 46 § 2 kk orzek? od oskar?onego pacjentki 10.000 z?otych tytu?em nawi?zki.
Czy lekarz pójdzie do wi?zienia?
Orzeczenie bezwzgl?dnej kary pozbawienia wolno?ci lekarza to przypadki niezwykle rzadkie. Zazwyczaj, jak to uwypuklono w kazusie powy?ej, stosuje si? warunkowe zawieszenie wykonanie kary przewidziane w art. 69 k.k. Przepis ten stanowi, ?e S?d mo?e warunkowo zawiesi? wykonanie kary pozbawienia wolno?ci orzeczonej w wymiarze nieprzekraczaj?cym roku, je?eli sprawca w czasie pope?nienia przest?pstwa nie by? skazany na kar? pozbawienia wolno?ci i jest to wystarczaj?ce dla osi?gni?cia wobec niego celów kary, a w szczególno?ci zapobie?enia powrotowi do przest?pstwa. Zawieszaj?c wykonanie kary, s?d bierze pod uwag? przede wszystkim postaw? sprawcy, jego w?a?ciwo?ci i warunki osobiste, dotychczasowy sposób ?ycia oraz zachowanie si? po pope?nieniu przest?pstwa. Je?eli S?dy wymierz? kar? pozbawienia wolno?ci, to nie s? one wysokie i jednocze?nie stosuj? warunkowe zawieszenie wykonania kary.
