Grafika: Freepik.com
Waga ochrony prawnej zdrowia i życia seniorów w Polsce
Ochrona prawna seniorów w opiece zdrowotnej jest istotną kwestią społeczną i prawodawczą, wymagającą szczegółowej analizy. Polskie prawo, podobnie jak regulacje międzynarodowe, zapewnia seniorom szereg gwarancji prawnych. Mają one na celu ochronę ich zdrowia, godności i praw podstawowych.
Ochrona prawna osób starszych w opiece medycznej jako wartość konstytucyjna
Na wstępie należy podkreślić, że ochrona praw seniorów w obszarze opieki zdrowotnej wynika bezpośrednio z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł 68 ust. 3 Konstytucji stanowi, że „władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”. Jest to przepis o kluczowym znaczeniu, zobowiązujący państwo do zapewnienia odpowiednich warunków opieki zdrowotnej dla seniorów.
Ochrona prawna seniorów przewidziana w ustawie
Ponadto ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 listopada 2008 roku (Dz.U. 2009 Nr 52 poz. 417) zawiera szereg regulacji dotyczących praw pacjentów, w tym seniorów. Wśród tych praw znaczące miejsce zajmują prawo do informacji o stanie zdrowia (art. 9), prawo do tajemnicy informacji związanych ze stanem zdrowia (art. 9 ust. 4) oraz prawo do świadczeń zdrowotnych dostępnych bez dyskryminacji (art. 8 ust. 2). Te przepisy zapewniają, że seniorzy otrzymują niezbędne informacje dotyczące ich leczenia i są traktowani z szacunkiem i godnością, bez względu na wiek.
Zgoda seniora na leczenie
Ważnym aspektem jest również prawo do zgody na leczenie, określone w art. 9 ust. 1 wspomnianej ustawy, który podkreśla, że każda osoba ma prawo do wyrażenia zgody na każdy rodzaj interwencji medycznej. Dotyczy to też seniorów. Jest to wyrazem poszanowania autonomii pacjenta. W przypadku seniorów ma szczególne znaczenie, biorąc pod uwagę potencjalne próby naruszania ich praw do samostanowienia.
Prawo seniorów do opieki paliatywnej i hospicyjnej
Kolejnym ważnym aspektem jest prawo do opieki paliatywnej i hospicyjnej, zgodnie z art. 20 wspomnianej ustawy. Prawo to jest szczególnie istotne dla seniorów, którzy cierpią na choroby przewlekłe lub znajdują się w terminalnej fazie życia. Opieka paliatywna i hospicyjna zapewniają godność i jakość życia w ostatnich jego etapach, co jest kluczowe w kontekście ochrony praw seniorów.
Prawo seniorów do skargi
Warto również wspomnieć o prawie do skargi i roszczeń, które umożliwia seniorom dochodzenie swoich praw, jeśli zostaną one naruszone. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w art. 31 i następnych daje pacjentom, w tym seniorom, możliwość zgłaszania skarg na nieprawidłowości w opiece zdrowotnej.
Podsumowując, ochrona prawna seniorów w opiece zdrowotnej w Polsce opiera się na szerokim spektrum przepisów prawnych, które gwarantują im równy dostęp do usług zdrowotnych, prawo do informacji, godności, autonomii decyzyjnej oraz opieki specjalistycznej w przypadku chorób przewlekłych i terminalnych. Konstytucja oraz ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta stanowią fundamentalne ramy prawne, zapewniające kompleksową ochronę praw seniorów w systemie opieki zdrowotnej.
Finansowanie opieki zdrowotnej skierowanej do seniorów przez NFZ ponad umowne limity
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi1 dotyczył roszczenia zakładu opieki zdrowotnej o zapłatę od NFZ za świadczenia zdrowotne udzielone w warunkach nagłych. W tym konkretnym wypadku chodziło o chorobę wielonaczyniową i konieczność rewaskularyzacji wielu zwężeń. Zwłaszcza że większość chorych to osoby w podeszłym wieku, którzy nie powinni czekać na wykonanie zabiegów ani jednego dnia dłużej. Sprawa skupiała się na interpretacji pojęcia „stan nagły” oraz na obowiązkach NFZ wobec świadczeń ponadlimitowych. Sąd orzekł, że NFZ jest zobowiązany do zapłaty za te świadczenia, podkreślając, że limity umowne nie mogą ograniczać dostępu do niezbędnej opieki zdrowotnej w sytuacjach zagrożenia życia.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 06 maja 2015 r., sygn. I ACa 435/15, LEX nr 1746832. ↩︎
