Grafika: Freepik.com

Podstawy prawne działania Rzecznika Praw Pacjenta oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)

Rola Rzecznika Praw Pacjenta i Prezesa UOKiK w ochronie zdrowia opiera się na przepisach prawnych regulujących ich działania. Ze względu na wagę zagadnienia są one umieszczone w aktach rangi ustawowej. Są to odpowiednio ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a także ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów.

Funkcje Rzecznika Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta, zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pełni funkcję ochronną i interwencyjną w obrębie systemu opieki zdrowotnej. Jego zadania obejmują przede wszystkim ochronę praw pacjenta, takich jak prawo do informacji o stanie zdrowia, prawo do tajemnicy informacji związanych ze stanem zdrowia, prawo do godnego traktowania oraz dostępu do opieki zdrowotnej. Rzecznik ma prawo interweniować w przypadkach naruszeń, a także prowadzić działania edukacyjne i informacyjne skierowane do pacjentów.

Funkcje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)

Prezes UOKiK pełni istotną funkcję w nadzorowaniu rynku usług medycznych na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Jego zadaniem jest zapobieganie praktykom monopolistycznym, które mogą negatywnie wpływać na dostępność i jakość opieki zdrowotnej. Dodatkowo Prezes UOKiK ma obowiązek chronić konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi poprzez zapewnienie rzetelnych i niezwykle ważnych informacji dla nich.

Synergia obydwu organów

Oba organy współpracują w zakresie wymiany informacji i doświadczeń. Pozwala to na lepsze rozpoznawanie i reagowanie na problemy w systemie opieki zdrowotnej. Współpraca jest szczególnie ważna w kontekście szybko zmieniających się przepisów i wyzwań np. pandemii czy zmian technologicznych w medycynie.

W rezultacie Rzecznik Praw Pacjenta i Prezes UOKiK pełnią istotne funkcje w ochronie zdrowia w Polsce. Ich działania, choć różne w zakresie specyfiki i regulacji prawnych, są komplementarne. Mają także kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że system opieki zdrowotnej jest sprawiedliwy, efektywny i szanujący prawa pacjentów oraz konsumentów.

Naruszenie praw pacjentów (i konsumentów) w praktyce¹

Prezes UOKiK oskarżył firmę medyczną Centrum Medyczne Telmed o łamanie praw konsumentów poprzez wprowadzanie w błąd dotyczący możliwości uzyskania recept na niektóre leki, autentyczności opinii o usługach oraz prawa do odstąpienia od umowy. Firma świadczy usługi konsultacji medycznych online za pomocą platform takich jak e-lekarz24h.pl i e-zwolnienia24h.pl. W razie naruszenia praw pacjentów, wirtualne centrum medyczne może zostać ukarane finansowo do 500 000 złotych.

W tym samym kontekście Rzecznik Praw Pacjenta zajął stanowisko, stwierdzając, że wystawianie recept wyłącznie na podstawie internetowej ankiety stanowi naruszenie zbiorowych praw pacjentów. Ta decyzja, choć dotyczy konkretnej placówki medycznej, służy jako punkt odniesienia w podobnych sprawach. Wirtualne centrum medyczne musi zaniechać praktyk naruszających prawa pacjentów, w przeciwnym razie grozi mu kara finansowa do 500 000 złotych.

1. https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/receptomaty-na-celowniku-uokik-u-i-rzecznika-praw-pacjenta, dostęp: 06 grudnia 2023 r. ↩︎

Przemysław Pietrzak