Niewspółmierność miednicowo-główkowa, to inaczej niewspółmierność porodowa. Jest to sytuacja położnicza będąca wskazaniem do zakończenia ciąży przez cięcie cesarskie. W niektórych sytuacjach poród siłami natury jest jednak możliwy.
Poród siłami natury czy przez cięcie cesarskie?
Niewspółmierność porodowa bywa nazywana też „matczyno-płodową”. Nazwa odnosi się do faktu, że miednica matki jest zbyt mała w stosunku do główki dziecka, co uniemożliwia lub utrudnia poród siłami natury. Niewspółmierność porodowa jest bezwzględnym wskazaniem do cesarskiego cięcia. Odmowa cięcia cesarskiego w takim przypadku może być błędem medycznym.
W niektórych sytuacjach pomimo niewspółmierności poród siłami natury, a przynajmniej jego próba, są możliwe. Jeżeli dysproporcja jest niewielka, istnieje duża szansa na poród naturalny. Dzięki swej elastyczności główka dziecka może wpasować się prawidłowo w kanał rodny, a poród przebiec bez komplikacji. Po konsultacjach z lekarzem ostateczną decyzję o rodzaju porodu podejmuje kobieta. Wynika to z ustawowego prawa pacjenta do świadomej zgody lub odmowy. Nieposzanowanie tego prawa naraża lekarza i szpital na odpowiedzialność prawną, wyrok sądu i wysokie odszkodowanie.
Dysproporcja matczyno-płodowa: przyczyny
Przyczyną niewspółmierności porodowej może być mała macica, duże rozmiary płodu lub współwystępowanie obu tych czynników. Dysproporcja matczyno-płodowa może być związana z nieprawidłowościami zarówno po stronie matki, jak i dziecka.
Niewspółmierność miednicowo-główkowa może być wynikiem chorób zniekształcających kości miednicy. Do takich chorób należy m.in. krzywica, osteomalacja, gruźlica. Uszkodzenia mechaniczne (nieprawidłowy kształt miednicy w wyniku urazu, wypadku), czy złamania kości miednicy mogą także przyczynić się do niewspółmierności.
Przyczyna niewspółmierności porodowej może być również uwarunkowana naturalnie, genetycznie (mała miednica). Wrodzona dyslokacja bioder, czy wrodzona deformacja kości krzyżowej lub guzicznej (ogonowej), to kolejne potencjalne przyczyny niewspółmierności porodowej. Do jej wystąpienia może też przyczynić się nowotwór kości, czy przebyta w dzieciństwie choroba Heinego-Medina.
Przyczyną dysproporcji matczyno-płodowej mogą też być problemy związane z drogami rodnymi kobiety. Mogą to być guzy (np. mięśniaki macicy blokujące drogi rodne), wrodzona sztywność szyjki macicy, blizny na szyjce macicy, a także wrodzona przegroda pochwy.
Niewspółmierność porodowa może wynikać także z dużej masy płodu albo np. dużego obwodu główki. Taki stan rzeczy może być naturalny (predyspozycje dziedziczne) albo mieć inne podłoże. Źle wyrównana w trakcie ciąży cukrzyca matki może być powodem makrosomii płodu. Statystycznie też drugie i kolejne dzieci są większe i cięższe, stąd ryzyko wystąpienia niewspółmierności zwiększa się u wieloródek.
Niewspółmierność miednicowo-główkowa: diagnoza i leczenie
Rozpoznanie niewspółmierności porodowej jest niezwykle trudne. Nie mamy bowiem możliwości precyzyjnej oceny stopnia, w jakim stawy i więzadła matki rozluźnią i rozciągną się w czasie porodu. Główka dziecka ma zdolność do odkształcania się, dzięki czemu zmniejsza się jej obwód — co również utrudnia kalkulację szans powodzenia porodu siłami natury. Elastyczność główki sprawia, że zazwyczaj nawet dość duże dziecko może bez problemów przejść przed kanał rodny.
U kobiet z podejrzeniem niewspółmierności porodowej w związku z małą miednicą zazwyczaj przeprowadza się próbę porodową. Większość ciężarnych ma również wykonywany pomiar miednicy za pomocą miednicomierza. W niektórych przypadkach pomiar ten wykonuje się z użyciem tomografii komputerowej lub badania rentgenowskiego. Z kolei badanie ultrasonograficzne (USG) pozwala ocenić rozmiary płodu. W prawidłowo prowadzonej ciąży badanie USG przeprowadzane jest przynajmniej kilkakrotnie i w regularnych odstępach. W ten sposób lekarz jest w stanie ocenić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Dotyczy to także przybierania na masie oraz m.in. obwodu główki. Istotne jest, aby badanie USG było wykonywane na tym samym sprzęcie. Wyniki wykonywane przy pomocy różnych aparatów mogą się bowiem znacząco różnić. Zawsze należy pamiętać, że wyniki USG nie dają gwarancji, że odzwierciedlają rzeczywistość.
Niestety nie ma możliwości leczenia niewspółmierności porodowej. W takiej sytuacji rekomendowany jest poród przez cięcie cesarskie. Odmowa wykonania cięcia cesarskiego może być błędem medycznym.
Cięcie cesarskie przeprowadza się u kobiet, u których wcześniej zdiagnozowano niewspółmierność porodową. Jest wykonywane także, gdy poród niebezpiecznie się przedłuża. Symptomy wskazujące na stan zagrożenia płodu także są sygnałem do przeprowadzenia porodu operacyjnego.
Nieprawidłowa budowa miednicy może spowodować przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego oraz wypadnięcie pępowiny. U kobiet z małą miednicą pierwszy okres porodu może być przedłużony, skurcze macicy osłabione, niekiedy dochodzi do zahamowania postępu porodu. Bardzo często zdarzają się uszkodzenia okołoporodowe matki i dziecka. Mała miednica sprzyja nieprawidłowemu ułożeniu się płodu. Niewspółmierność porodowa nie pozwala na poród naturalny.
Błąd przy porodzie — gdzie szukać bezpłatnej porady?
Błędna diagnoza lub niewłaściwa decyzja lekarza mogą być błędem medycznym. Jeżeli w wyniku zaniedbania lub błędu, mimo niewspółmierności porodowej zdecydowano o porodzie siłami natury —może to być błąd medyczny. Odszkodowania i zadośćuczynienia mogą domagać się rodzice w imieniu swoim lub dziecka, a także poszkodowana matka.
Negatywne konsekwencje zdrowotne, zarówno dla matki, jak i dziecka są podstawą dla ustalenia związku przyczynowo-skutkowego. Gdy zła diagnoza lub decyzja pracownika szpitala wiążą się z negatywnym skutkiem zdrowotnym, można mówić o błędzie medycznym.
Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych służy bezpłatną poradą prawną osobom poszkodowanym w wyniku błędów okołoporodowych, także w wypadku niewspółmierności matczyno-płodowej. Fundacja oferuje sporządzenie opinii prawnej, analizę sytuacji, a także wsparcie prawne w procesie ubiegania się o odszkodowanie.
