W Polsce niemal połowa dzieci rodzi się w drodze cesarskiego cięcia. Poród tego typu jest często wynikiem komplikacji przy porodzie naturalnym. Może też być zaplanowanym zabiegiem związanym ze wskazaniami medycznymi po stronie matki lub dziecka. Dlatego też różnic pomiędzy typami porodów nie należy rozpatrywać w kategorii „wyboru” lepszego i gorszego porodu. Warto jednak znać te różnice, aby prawidłowo się do porodu przygotować.
Poród siłami natury
Poród i zachowania rodzącej są sterowane przez hormony ciążowe w mózgu. Wynikają z motoryki pracującej macicy, kształtu kanału rodnego, wielkości rodzącego się dziecka (i jego aktywności w czasie porodu). Jednym słowem, prawidłowy, fizjologiczny poród jest rzeczywiście w stu procentach „naturalny”.
Nie ulega wątpliwości, że niemal wszystkie procesy zachodzące zarówno w ciele jak i mózgu matki i dziecka mają swoje określone cele.
Zmiany hormonalne uruchamiają laktację u matki. Ryzyko urazów okołoporodowych jest niższe (przy założeniu prawidłowego przebiegu porodu i braku niepotrzebnych ingerencji medycznych). Ból i skurcze stanowią naturalne wskazówki ciała, co do przebiegu porodu. Co więcej, mogą być do pewnego stopnia kontrolowane przez kobietę. Ucisk, którego dziecko doświadcza przechodząc przez kanał rodny wpływa na jego prawidłową integrację sensoryczną. Kontakt z florą bakteryjną matki buduje naturalną odporność u dziecka. Wreszcie, możliwość natychmiastowego przystawienia dziecka do piersi oraz kangurowania przez matkę od pierwszych chwil po porodzie naturalnym jest kojące i dalece korzystne zarówno dla kobiety jak i dziecka.
Co istotne, przy prawidłowo przebiegającym porodzie naturalnym nie musi być obecny lekarz. Osoba, która powinna być obecna przy porodzie siłami natury, to wykwalifikowana położna, której zadaniem jest przede wszystkim wsparcie rodzącej, niezależnie czy poród odbywa się w domu czy w szpitalu. Położna wspomaga w łagodzeniu bólu, kontroluje czas porodu oraz postępowanie skurczy, a przede wszystkim wsłuchuje się w potrzeby rodzącej kobiety. Dopiero w przypadku wystąpienia komplikacji należy wezwać lekarza.
Planowane cesarskie cięcie (elektywne)
Nie każda ciąża może zakończyć się porodem siłami natury. Niekiedy już od początku ciąży wiadomo, że poród nastąpi poprzez cesarskie cięcie. Omawiane jest to z lekarzem podczas wizyty kontrolnej w czasie ciąży. Zazwyczaj decyzja taka związana jest ze stanem zdrowia matki. Z różnych powodów kobieta może nie być w stanie urodzić dziecka w drodze porodu naturalnego (np. nieprawidłowa budowa miednicy). Poród siłami natury może też grozić pogorszeniem jej stanu zdrowia (np. wskazania okulistyczne, ryzyko pęknięcia macicy), a nawet zagrażać życiu.
Decyzja o zakończeniu ciąży cesarskim cięciem może być związana również ze stanem zdrowia dziecka. Wskazaniem do cesarskiego cięcia są także komplikacje, które lekarz może przewidywać w związku ze specyficznym rozwojem ciąży.
W sytuacjach w których kontynuowanie ciąży jest bezpieczne dla matki i dziecka, a sam poród naturalny może stanowić zagrożenie, lekarz podejmuje decyzję o wykonaniu elektywnego cesarskiego cięcia. W takich przypadkach kobieta zgłasza się do szpitala w umówionym terminie, a poród jest w pełni zaplanowany co do dnia i godziny.
Ponieważ jednak udowodniono korzystny wpływ hormonów porodowych zarówno na matkę jak i na dziecko, tam, gdzie jest to możliwe, kobiecie podaje się przed zaplanowanym cesarskim cięciem hormony wywołujące skurcze macicy (skurcze porodowe).
Oksytocyna zmniejsza ryzyko powikłań po cesarskim cięciu (np. braku obkurczania macicy), ale także sprzyja prawidłowemu uruchomieniu laktacji zaraz po porodzie. Za początek laktacji odpowiedzialne są bowiem właśnie zmiany hormonalne, a – wbrew powszechnemu mitowi – nie wpływa na nią rodzaj porodu.
Planowane cesarskie cięcie wykonywane jest zazwyczaj między 38 a 39 tygodniem ciąży. Gdy jest to możliwe, lekarze czekają na samoistne rozpoczęcie akcji porodowej. Dzięki temu poród odbywa się w maksymalnie zbliżonych do naturalnych warunkach. Cesarskie cięcie, gdy rozpoczną się naturalne skurcze macicy określa się cięciem „na gorąco”.
Cesarskie cięcie „na zimno”
Poród przez cesarskie cięcie „na zimno” oznacza przeprowadzenie operacji przed wystąpieniem samoistnych skurczów macicy. Samoistne rozpoczęcie akcji porodowej następuje zazwyczaj w momencie, w którym zarówno mama jak i dziecko są do porodu gotowi.
Wadą planowanego cesarskiego cięcia jest niestety częsty brak gotowości do porodu zarówno po stronie mamy jak i dziecka. Nagłe, nienaturalne, przyjście na świat może rodzić konsekwencje zdrowotne zarówno dla kobiety jak i dziecka. Należy jednak pamiętać, że tego typu poród ma swoje uzasadnienie medyczne i jego ewentualny negatywny wpływ na rozwój dziecka czy stan matki jest zazwyczaj wyborem „mniejszego zła” w porównaniu do zagrożenia jakie niósłby poród siłami natury.
Nagłe cesarskie cięcie
Nawet przy najlepiej przebiegającej i najstaranniej prowadzonej ciąży zdarza się, że zachodzi konieczność wykonania cesarskiego cięcia.
Decyzja o wykonaniu nagłego cesarskiego cięcia zapada zazwyczaj na sali porodowej. Gdy dochodzi do sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia matki lub dziecka konieczne staje się ratowanie ich przez poród operacyjny. W czasie próby porodu naturalnego na sali porodowej pojawia się wówczas wezwany przez położną lekarz, który w czasie badania stwierdza ewentualną konieczność cesarskiego cięcia.
Jeżeli próba porodu fizjologicznego ma miejsce w domu, towarzysząca rodzącej położna powinna już przy pierwszych symptomach komplikacji (np. odejście zielonych wód płodowych) wezwać karetkę.
Kobieta rodząca w drodze cesarskiego cięcia o którym decyzję podjęto nagle najczęściej jest już doświadczona trudną próbą porodu naturalnego, stresem oraz zmęczeniem. Korzystnym zarówno dla niej jak i dla dziecka czynnikiem jest jednak fakt, że zazwyczaj nagłe cięcia cesarskie odbywają się w momencie, gdy zachodzi już regularna, samoistna czynność skurczowa.
Nagłe cesarskie cięcia wykonuje się także w sytuacjach skrajnie niebezpiecznych i ekstremalnych. W sytuacji przywiezienia do szpitala kobiety w ciąży, która doświadczyła obrażeń w wypadku, wykonanie cesarskiego cięcia może być szansą na uratowanie mamy i dziecka.
Błędy okołoporodowe
Niezależnie od tego, czy poród odbywa się siłami natury, czy przez cesarskie cięcie, zarówno mama jak i dziecko narażeni są na różne komplikacje.
Niestety nawet przy prawidłowo przebiegającym porodzie zdarzają się także błędy personelu medycznego. Błędy medyczne przy porodzie to tzw. błędy okołoporodowe.
Źle wykonane cięcie cesarskie, nieprawidłowa ochrona krocza, odmowa łagodzenia bólu rodzącej, czy inne działania narażające życie lub zdrowie mamy i dziecka, mogą rodzić odpowiedzialność prawną.
W zależności od konsekwencji oraz stopnia uszczerbku na zdrowiu poszkodowana mama lub dziecko mogą otrzymać rentę, zadośćuczynienie lub odszkodowanie za błąd medyczny.
Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych oferuje bezpłatną pomoc prawną wszystkim ofiarom błędów medycznych. W szczególności pomoc kierujemy do dzieci i rodziców poszkodowanych w wyniku błędów okołoporodowych. Prawnicy Fundacji oferują nie tylko bezpłatne konsultacje, ale także pełną analizę dokumentacji prawnej i medycznej, pomoc w wyborze ścieżki dalszego postępowania i wsparcie na każdym etapie dochodzenia sprawiedliwości za doznane krzywdy.
