Pęknięcie krocza podczas porodu siłami natury to sytuacja, której obawia się wiele przyszłych mam. Chcąc uniknąć rozerwania krocza, rodzące często łatwo decydują się na proponowane przez położną nacięcie krocza. W rzeczywistości powikłania po rutynowym nacięciu są często bardziej dokuczliwe niż proces gojenia po pęknięciu krocza.
Pęknięcie krocza – definicja
Pęknięcie krocza (rozerwanie krocza), to uszkodzenie tkanek krocza do którego dochodzi podczas II. okresu porodu, w czasie skurczów partych. Pęknięcia krocza dzieli się na różne stopnie odnoszące się do tkanek, które uległy uszkodzeniu. Najpoważniejsze konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie zwieracza odbytu.
Klasyfikacja obrażeń krocza w czasie porodu według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób:
- obrażenia I stopnia: pęknięcia pochwy i skóry krocza bez naruszenia mięśni dna miednicy;
- obrażenia II stopnia: pęknięcia mięśni dna miednicy, mięśni krocza i pochwy;
- obrażenia III stopnia: pęknięcia obejmujące zwieracz zewnętrzny odbytu;
- obrażenia IV stopnia: pęknięcia obejmujące błonę śluzową odbytnicy.
Pęknięcie krocza – czy należy się go obawiać?
Oczywiście poród przebiegający bez nacięcia krocza i bez pęknięcia krocza gwarantuje szybsze gojenie się krocza i minimalizuje ryzyko późniejszych komplikacji. Taki przebieg porodu niestety nie zawsze jest możliwy.
Kwestię konsekwencji rozerwania krocza podczas porodu oraz bólu z tym związanego należy omawiać w zestawieniu z nacięciem krocza. Czy poddanie się profilaktycznemu nacięciu krocza rzeczywiście jest dobrą alternatywą?
Wbrew często powtarzanym mitom nacięcie krocza nie jest bezpieczniejsze i nie chroni przed pęknięciem krocza!
Rutynowe nacięcie krocza nie zapobiega obrażeniom krocza, uszkodzeniom mięśni dna miednicy, ani obniżeniu się napięcia mięśni dna miednicy. Nacięcie krocza nie chroni także przed wypadaniu narządów, ani niedotlenieniem płodu.
Co jednak najważniejsze, nacięcie krocza zwiększa ryzyko pęknięcia III i IV stopnia, infekcji, przedłużonego gojenia się rany, długotrwałej dyspareunii oraz bolesności krocza.
Pęknięcie krocza: leczenie
Jedynym sposobem na naprawę pękniętego krocza jest jego chirurgiczne zszycie. Pęknięcia krocza I i II stopnia zwykle zaopatruje położna. W przypadku pęknięcia krocza III i IV stopnia konieczna jest operacja.
Po stronie pacjentki, pielęgnacja pękniętego krocza po porodzie polega przede wszystkim na zachowaniu higieny. Należy dokładnie myć okolice intymne po każdej wizycie w toalecie i wycierać je jednorazowymi ręcznikami papierowymi. Krocze powinno być cały czas suche. Do mycia powinno się wykorzystywać delikatne, hipoalergiczne mydło.
W przypadku pęknięcia krocza III i IV stopnia zazwyczaj zaleca się stosowanie antybiotyku, co ma zapobiec zakażeniu rany. Przy braku powikłań, prawidłowo zszyte pęknięcie krocza powinno goić się od 2 do 3 tygodni. Dyskomfort może utrzymywać się przez kilka miesięcy – podobnie jak w przypadku nacięcia krocza. Jeśli jednak zaobserwujemy zaczerwienienia bądź inne niepokojące objawy, należy skontaktować się z lekarzem ginekologiem-położnikiem. Stała kontrola obrażeń jest konieczna.
Ciąża po pęknięciu krocza?
Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników u kobiety, u której w wywiadzie stwierdzono jednocześnie cięcie cesarskie oraz poród naturalny z pęknięciem krocza III lub IV stopnia, należy rozważyć wykonanie cięcia cesarskiego, aby uniknąć ponownego rozległego pęknięcia krocza.
W rzeczywistości każdy specyficzny przypadek ocenia lekarz. Ważne, aby mamy przygotowujące się do porodu omówiły wszystkie „za” i „przeciw” ze swoim zaufanym ginekologiem-położnikiem.
Standardy Opieki Okołoporodowej: ochrona krocza
W Polsce pęknięcie krocza występuje stosunkowo rzadko. Wynika to z powszechnej praktyki profilaktycznego nacinania krocza podczas porodu.
W 2010 r. Ministerstwo Zdrowia opublikowało tzw. standardy opieki okołoporodowej. Wynika z nich m.in. że osoba sprawująca opiekę nad rodzącą, jest obowiązana do podjęcia, realizacji oraz udokumentowania wykonania ochrony krocza.
Nacięcie krocza należy stosować wyłącznie w medycznie uzasadnionych przypadkach. Zawsze powinno też odbywać się za zgodą rodzącej mamy. Wykonanie jakiegokolwiek zabiegu medycznego bez zgody, lub pomimo odmowy pacjentki, może być naruszeniem praw pacjenta i błędem medycznym.
Rażące naruszenie standardów okołoporodowych to przykład błędu medycznego w pracy położnej. Odmowa ochrony krocza przy porodzie lub nieprawidłowe jej wykonanie skutkują pęknięciem, bólem i długotrwałą rehabilitacją. Kobieta może wówczas dochodzić zadośćuczynienia i odszkodowania od położnej lub szpitala.
Warto wiedzieć, że również zastosowanie tzw. rutynowego nacięcia krocza, może być błędem medycznym. Zwłaszcza gdy dochodzi do niego wbrew woli rodzącej i na podstawie nieaktualnej wiedzy medycznej. Wiąże się to z naruszeniem praw pacjenta i przeprowadzeniem zabiegu bez wyraźnych wskazań medycznych.
Wiedza o tym, że nacięcie krocza nie zapobiega obniżeniu napięcia mięśni dna miednicy, pęknięciom i nie chroni dziecka, jest bowiem powszechnie dostępna. Nacięcie zwiększa ryzyko infekcji, także tych ze skutkiem śmiertelnym, zwiększa ból i powoduje znaczącą utratę krwi.
Wiedzę tę otrzymuje każda kobieta przygotowująca się do porodu. Oznacza to, że specjaliści z dziedziny położnictwa również powinni ją posiadać. Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych w sposób szczególny oferuje swoją pomoc właśnie ofiarom błędów okołoporodowych.
Powikłania po rozerwaniu krocza – odszkodowanie
W przypadku każdego błędu medycznego, który rodzi możliwość dochodzenia roszczeń od osób odpowiedzialnych za naszą krzywdę konieczne jest, aby błąd negatywnie wpłynął na dobrostan pacjenta. Oznacza to, że nie zawsze fakt wystąpienia pęknięcia krocza, czy uszkodzenia tkanki pochwy lub odbytu, będzie podstawą dochodzenia odszkodowania.
Jeżeli jednak pęknięcie krocza wynika z błędu bądź zaniechania personelu medycznego i spowodowało np. przewlekły ból, obniżenie narządów, nietrzymanie stolca, lub inne dolegliwości – można się domagać zadośćuczynienia przed sądem.
Podobnie jest w przypadku nacięcia krocza. Nawet jeśli pacjentka wyraziła zgodę na ten zabieg (lub sama o niego poprosiła), nie zwalnia to położnej z obowiązku należytej staranności. Źle przeprowadzone nacięcie może być podstawą dochodzenia odszkodowania.
Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych wielokrotnie udzielała wsparcia ofiarom błędów okołoporodowych. Jeżeli doświadczyłaś problemów w związku z rozerwaniem krocza lub jego rutynowym nacięciem – skontaktuj się z nami. Pomoc świadczona przez Fundację jest bezpłatna.
