Grafika: Freepik.com

Rola standardów opieki medycznej w określaniu zakresu odpowiedzialności prawnej pracowników służby zdrowia

Standardy opieki zdrowotnej odgrywają kluczową rolę w określaniu zakresu odpowiedzialności prawnej pracowników służby zdrowia. W Polsce podobnie jak w wielu innych krajach istnieje szereg przepisów prawnych i norm regulujących jakość świadczeń zdrowotnych, które mają bezpośredni wpływ na kwestie odpowiedzialności lekarzy, pielęgniarek oraz innych pracowników medycznych. Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2020 r. poz. 514 ze zm.), każdy lekarz jest zobowiązany do świadczenia usług medycznych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną oraz zasadami etyki zawodowej. Standardy te obejmują zarówno diagnozowanie i leczenie pacjentów, jak i prowadzenie dokumentacji medycznej czy zachowanie tajemnicy zawodowej.

Rodzaje odpowiedzialności za naruszenie standardów opieki medycznej

Odpowiedzialność prawna w służbie zdrowia może przybierać różne formy, w zależności od rodzaju naruszenia standardów opieki. Możemy wyróżnić odpowiedzialność cywilną, karną oraz zawodową.

Odpowiedzialność cywilna

Wynika ona z przepisów kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.), szczególnie z art. 415, który mówi o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez czyn niezgodny z prawem. W kontekście medycznym oznacza to, że pracownik służby zdrowia może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej za błędy medyczne, które spowodowały szkodę na zdrowiu pacjenta.

Odpowiedzialność karna

Oparta jest ona na przepisach kodeksu karnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1600 ze zm.), w tym na art. 155 i 156, które odnoszą się do przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. Przykładowo, lekarz może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za śmierć pacjenta spowodowaną nieumyślnie w wyniku niewłaściwego leczenia.

Odpowiedzialność zawodowa

Regulowana jest ona przez ustawy dotyczące poszczególnych zawodów medycznych oraz przez kodeksy etyki zawodowej. Przykładowo, lekarz może być pociągnięty do odpowiedzialności zawodowej przed odpowiednimi organami samorządu zawodowego za naruszenie standardów opieki medycznej. Ważne jest, aby zaznaczyć, że nie są one stałe i mogą ulegać zmianom w miarę postępu naukowego i technologicznego. Dlatego pracownicy służby zdrowia są zobowiązani do ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności.

Podsumowując, odpowiedzialność prawna w służbie zdrowia jest bezpośrednio powiązana ze standardami opieki medycznej. Naruszenie tych standardów może skutkować różnymi formami odpowiedzialności, w zależności od charakteru i skutków tego naruszenia. Jest to kluczowy element systemu prawnego, który ma na celu zapewnienie wysokiej jakości usług medycznych i ochronę pacjentów przed błędami w leczeniu.

Standardy opieki zdrowotnej jako czynnik wpływający na odpowiedzialność cywilną

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu dotyczył sprawy T. L. przeciwko Skarbowi Państwa, w której powód domagał się zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych¹. Powód twierdził, że w trakcie pobytu w zakładzie karnym nie zapewniono mu właściwej opieki zdrowotnej i odpowiedniego wyżywienia. Miało to naruszyć jego zdrowie. Sąd uznał roszczenie powoda za bezzasadne, stwierdzając, że standard opieki medycznej w zakładzie był adekwatny i że otrzymywał on odpowiednią opiekę zdrowotną oraz wyżywienie zgodne z normami. W konsekwencji nie doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Roszczenie powoda zostało uznane za bezzasadne.

1. Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 18 marca 2019 r., sygn. XII C 1793/17, LEX nr 2638902. ↩︎

Przemysław Pietrzak