Tachykardia płodu, to zaburzenie rytmu serca w postaci zbyt szybkiej czynność serca nienarodzonego dziecka. Przyczyny tachykardii mogą leżeć zarówno w stanie zdrowia matki jak i płodu, a samo zaburzenie nie zawsze jest powodem do niepokoju.
Tachykardia – co to jest i co oznacza?
Tachykardię płodu stwierdza się, gdy czynność podstawowa serca jest wyższa niż 160 uderzeń na minutę. Tak wysokie tętno płodu może oznaczać, że dziecko jest niedotlenione lub wystąpiło zakażenie wewnątrzmaciczne. Wśród przyczyn można też wskazać czynniki leżące po stronie matki – infekcje oraz stres.
Warto jednak wiedzieć, że za normę w przypadku dzieci nienarodzonych przyjmuje się od 110 do 150 a nawet 160 uderzeń serca na minutę. Co za tym idzie, nie każdy przypadek tachykardii będzie świadczyć o problemach. Prawidłowa czynność serca zależy od wielu czynników. Na odchylenia od normy wpływać mogą stężenia rozmaitych hormonów w organizmie, poziom aktywności w danym momencie, czy stres.
Tachykardię określa się także mianem częstoskurczu. Charakteryzuje się tym, że serce zaczyna bić za szybko, ale nadal miarowo (inaczej niż przy arytmii). Natomiast zaburzenie rytmu serca w postaci jego zbyt wolnej czynności to bradykardia.
Przejściowa, krótkotrwała tachykardia płodu nie musi być niepokojąca. Jeżeli jednak pojawia się często lub utrzymuje się przez dłuższy czas, to konieczna jest obserwacja i stała kontrola lekarska. W takich przypadkach nie można wykluczyć, że przyczyną tachykardii są bardzo poważne schorzenia u dziecka.
Przyczyny tachykardii płodu
Podłoże tachykardii płodu może wynikać z powikłań zarówno po stronie matki jak i dziecka.
Przyczyny niezależne od matki, wynikające ze stanu zdrowia płodu, to: wady serca, wady układu przewodzącego bodźce, stany zapalne, czy infekcja wewnątrzmaciczna.
Ponadto do tachykardii płodu prowadzą: niedotlenienie wewnątrzmaciczne, niedokrwistość płodu, guzy serca i aberracje chromosomalne.
Częstoskurcz a niedotlenienie płodu
Niezwykle niebezpieczne jest niedotlenienie płodu. Może bowiem prowadzić do niepełnosprawności, mózgowego porażenia dziecięcego (MPD), a nawet śmierci.
Do niedotlenienia może dojść w efekcie zaciśnięcia się pępowiny, niewydolności łożyska, zatrucia ciążowego czy zaburzeń krążenia. Dlatego tak istotne jest monitorowanie stanu dziecka poprzez badania USG i KTG.
Pozostając pod stałą opieką lekarza i regularnie wykonując badania KTG jeszcze w ciąży, zwiększamy szanse na wykrycie zaburzenia rytmu serca. Dzięki badaniom zawczasu może zauważyć tachykardię, bradykardię, arytmię serca, migotanie przedsionków i inne objawy.
Zaburzenia rytmu serca a wady genetyczne
Zaburzenia rytmu serca w postaci częstoskurczu (tachykardii) mogą być powiązane z wadami genetycznymi.
Aberracje chromosomalnetakie jak zespół Patau i zespół Turnera mogą przyczynić się do przyspieszenia akcji serca płodu.
Zespół Patau, to trisomia 13 pary chromosomów występująca niezależnie od płci. Ryzyko pojawienia się tego zespołu wad wrodzonych wzrasta u kobiet, które zdecydowały się urodzić dziecko po 35. roku życia. Innym czynnikiem jest nosicielstwo translokacji zrównoważonej chromosomu 13. pary przez jednego z rodziców.
Ze względu na różnorodność objawów, leczenie dziecka z Zespołem Patau uzależnione jest od jego aktualnego stanu zdrowia. W związku z tym konieczna może się okazać np. operacja rozszczepionej wargi lub rozszczepionego podniebienia, czy wady serca. W leczeniu objawowym ogromną rolę odgrywa fizykoterapia.Niestety blisko 70% dzieci z Zespołem Patau umiera w ciągu pierwszego półrocza życia, a do pierwszego roku życia umiera kolejne 10%. Istnieją jednak przypadki dożycia chorego do późnego dzieciństwa.
Z kolei zespół Turnera występuje tylko u dziewczynek. Wynika to z faktu, że schorzenie to powodowane jest całkowitym lub częściowym brakiem jednego z chromosomów X. Zespół Turnera pojawia się niezależnie od stanu zdrowia rodziców. Do mutacji dochodzi podczas powstawania komórek rozrodczych lub w trakcie pierwszych podziałów zygoty. Częstość jego występowania szacuje się na 1 na 2500 noworodków płci żeńskiej.
Dziewczynki z zespołem Turnera intelektualnie rozwijają się prawidłowo. Zespół Turnera charakteryzuje się cechami dysmorficznymi, takimi jak obrzęk limfatyczny dłoni i stóp, szeroka, płetwiasta szyja, zmarszczka nakątna, szeroko rozstawione oczy oraz krótkie kości śródręcza. Częste są także zaburzenia twarzoczaszki czy szeroka klatka piersiowa.Dla zespołu Turnera charakterystyczne są wrodzone wady serca, choroby układu krążenia, niski wzrost i opóźnienie dojrzewania.
Zaburzenia rytmu serca: przyczyny po stronie matki
Częstoskurcz serca płodu może wynikać także ze stanu zdrowia matki. Wpływ na rytm serca dziecka mogą mieć choroby przewlekłe matki, jej nadczynność tarczycy, przyjmowane leki, infekcja przebiegająca z gorączką, a także zaburzenia budowy lub funkcjonowania łożyska. Nie bez znaczenia jest także stres, który wpływa zarówno na matkę jak i na dziecko.
W przypadku takich czynników jak niektóre przyjmowane leki czy wywołana infekcją gorączka istnieje duża szansa na wyeliminowanie tachykardii u płodu wraz z zadbaniem o stan zdrowia matki (np. zmiana leków, gdy jest to możliwe).
Znacznie bardziej niebezpieczne są zaburzenia związane z łożyskiem. W takich przypadkach konieczne jest pozostawanie pod stałą kontrolą lekarską i monitorowanie stanu łożyska i płodu. Sam fakt zaburzeń budowy lub funkcjonowania łożyska nie rodzi od razu konieczności wykonywania cesarskiego cięcia. Należy jednak brać pod uwagę, że nagłe znaczne pogorszenie się stanu łożyska może rodzić konieczność wcześniejszego rozwiązania ciąży.
Diagnoza częstoskurczu serca u płodu
Przewlekła lub ostra tachykardia u dziecka jest bardzo niebezpieczna. Stopniowe osłabienie krążenia i zdrowia płodu może prowadzić nawet do śmierci. Nie wolno bagatelizować częstoskurcz, zwłaszcza jeśli wywołany jest wadą serca lub infekcją – życie dziecka jest wówczas zagrożone. Kluczowa jest prawidłowa diagnoza i leczenie.
Podstawowe badania diagnostyczne to USG (ultrasonografia) oraz KTG (kardiotokografia).
USG pomaga wykryć wady mogące sprzyjać tachykardii oraz tzw. obrzęk uogólniony płodu, który jest powikłaniem tachykardii. Z kolei KTG rejestruje akcję serca płodu oraz skurcze macicy.
Obydwa badania są standardowo wykonywane podczas wizyt kontrolnych. Nawet zdrowa, przebiegająca bez powikłań ciąża młodej i zdrowej mamy powinna być systematycznie kontrolowana przez lekarza ginekologa m.in. z wykorzystaniem USG i KTG.
Jeśli w wyniku zaniedbania lub błędu lekarza doszło do pogorszenia stanu zdrowia matki lub dziecka, skontaktuj się z Fundacją Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych.
Fundacja pomaga w dochodzeniu sprawiedliwości i roszczeń z tytułu błędów przy prowadzeniu ciąży, błędów okołoporodowych i innych błędów medycznych. Nasza pomoc prawna jest bezpłatna.
Leczenie tachykardii płodu
Jak w każdym przypadku, tak i przy tachykardii terapia dobierana jest indywidualnie do pacjenta.
Jeżeli stan matki i dziecka na to pozwala, najczęstszy jest wybór leków, które mają za zadanie unormowanie rytmu bicia serca dziecka. Jeżeli jednak leki przyjęte przez matkę nie przynoszą efektów, konieczna może być przyspieszona indukcja porodu.
W przypadkach tachykardii zatokowej, zazwyczaj po ukończeniu pierwszego roku życia dziecka, problem ten samoczynnie znika. Poważniejszym stanem jest tachyarytmia, która wymaga dalszego leczenia.
Jeżeli uważasz, że Ty lub Twoje dziecko jesteście ofiarami błędu medycznego – bezzwłocznie skontaktuj się z Fundacją Pomocy Błędów Medycznych. W ramach naszej bezpłatnej pomocy prawnej przeanalizujemy Twoją sprawę i znajdziemy najlepszą ścieżkę prawną.
