Mity oko?oporodowe, przekazywane cz?sto z pokolenia na pokolenie, sp?dzaj? sen z powiek wielu rodzicom – zw?aszcza tym, którzy pierwszy poród maj? dopiero przed sob?.
Z drugiej strony, wiele istotnych informacji na temat ci??y, porodu, po?ogu, czy karmienia piersi? nie jest przekazywanych przysz?ym rodzicom nawet podczas zaj?? w szko?ach rodzenia.
?wiadomy poród – czy warto?
Tak! Mama i tata, którzy id? do porodu ?wiadomi jego mechanizmów, fizjologii, naturalnych cech i odruchów kobiecego organizmu, s? w stanie przej?? przez poród znacznie bezpieczniej i bez strachu.
Równie istotne, co znajomo?? faktów na temat ci??y i porodu, jest nie dawanie wiary mitom oko?oporodowym. Zdezaktualizowane informacje i obalone teorie, które niejednokrotnie przekazywane s? z pokolenia na pokolenie mog? wyrz?dzi? rodz?cej matce i jej dziecku wiele szkód.
Dlatego Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych zach?ca wszystkich przysz?ych rodziców do kszta?cenia si? w tematyce oko?oporodowej. Posiadaj?c stosown? wiedz? jeste?my w stanie pomóc sobie, ale tak?e prawid?owo oceni? i zareagowa?, gdy np. napotkamy na swojej drodze niekompetentny personel medyczny.
Wiedza ta mo?e uratowa? nas przed b??dem medycznym. Pomimo obowi?zku aktualizowania wiedzy i kszta?cenia, nadal bardzo cz?sto przyczyn? b??dów oko?oporodowych lekarzy i po?o?nych jest brak aktualnej wiedzy medycznej. Rodz?ca kobieta nie zawsze jest w stanie zaprotestowa?, cz?sto te? pok?adamy zaufanie w personelu medycznym, który ma za zadanie zadbanie dobrostan matki i dziecka. Posiadaj?c jednak stosown? wiedz? na temat porodu, b?dzie nam du?o ?atwiej – w przypadku komplikacji oko?oporodowych – oceni?, czy mogli?my sta? si? ofiarom b??du medycznego. To u?atwi nam podj?cie stosownych kroków prawnych.
Je?eli uwa?asz, ?e Ty lub bliska Ci osoba mog?a pa?? ofiar? b??du medycznego – skontaktuj si? z Fundacj? Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych. Oferujemy bezp?atn? pomoc prawn?, a w szczególny sposób otaczamy opiek? ofiary b??dów oko?oporodowych.
Mity oko?oporodowe: poród nie boli
Tylko w naprawd? nielicznych przypadkach kobiety twierdz?, ?e ich poród nie by? bolesny. Norm? jest jednak ból, którego stopie? nat??enia odpowiednio zmienia si? w zale?no?ci od fazy porodu.
Pocz?tek porodu, pierwsze skurcze, cz?sto opisywane s? jako bliskie bólom menstruacyjnym. Z czasem ból przybiera na sile, a przerwy mi?dzy jego falam si? skracaj?. Kolejne fazy porodu charakteryzuj? si? bólem ostrym i promieniuj?cym.
?wiadomo?? etapów porodu przez jakie przechodzimy jest bardzo cenna, a sam ból jest naturalnym wska?nikiem maj?cym pomóc kobiecie podda? si? naturalnemu rytmowi akcji porodowej.
Fakt: poród nie musi bole?!
Jednak?e na odbiór i radzenie sobie z bólem znacz?cy wp?yw ma psychika kobiety. Przebieg ci??y, porodu, komplikacje, brak wsparcia na którymkolwiek z dotychczasowych etapów ci??y i porodu – mog? uniemo?liwi? kobiecie naturalne poradzenie sobie z bólem. L?k i poczucie niepewno?ci powoduj? narastanie strachu, a strach pot?guje ból. Powoduje to b??dne ko?o, które w efekcie mo?e nie?? zagro?enie zarówno dla matki jak i dziecka.
Dlatego te? rodz?ca kobieta, która prosi o znieczulenie – o ile nie ma ku temu przeciwskaza? medycznych – powinna je otrzyma?. Odczuwanie bólu jest rzecz? bardzo subiektywn? i nikt poza rodz?c? nie jest w stanie oceni?, czy odczuwany przez ni? ból jest ju? „wystarczaj?co silny”, aby przyj?? znieczulenie. Ani po?o?na, ani lekarz, nie powinni „ocenia?” bólu rodz?cej. Ich zadaniem jest odpowied? na ??danie znieczulenia poprzez proponowanie kolejnych metod nios?cych ukojenie, a? do znieczulenia zewn?trzoponowego w??cznie.
Obecnie stosowane metody znieczulenia (a zw?aszcza znieczulenie zewn?trzoponowe) pozwalaj? na skuteczne z?agodzenie dolegliwo?ci bólowych do poziomu akceptowalnego przez rodz?c?. Matka, która prosi o takie znieczulenie, powinna je otrzyma?. Ewentualna odmowa powinna by? uargumentowana wzgl?dami medycznymi.
Je?eli uwa?asz, ?e podczas Twojego porodu dosz?o do naruszenia standardów opieki oko?oporodowej, b??dy medycznego lub zaniedbania, skontaktuj si? z Fundacj? Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych. Fundacja ?wiadczy darmow? pomoc prawn? i pomaga pokrzywdzonym dochodzi? sprawiedliwo?ci i roszcze?.
Mity oko?oporodowe: cesarskie ci?cie uniemo?liwia poród si?ami natury w przysz?o?ci
Prawd? jest, ?e jeszcze kilka lat temu poród w drodze ci?cia cesarskiego by? niemal gwarancj?, ?e kolejne równie? b?d? musia?y odby? si? t? drog?.
Dzi? jednak przyjmuje si?, ?e jedno, a cz?sto nawet dwa ci?cia cesarskie, nie stanowi? przeszkody do podj?cia próby kolejnego porodu si?ami natury. Wszystko zale?y oczywi?cie od ró?nych czynników, w tym od stanu blizny pozosta?ej po przebytych operacjach.
Faktem jest, ?e 90% kobiet, które przesz?y ci?cie cesarskie, nie ma przeciwskaza? do podj?cia próby porodu si?ami natury w przysz?o?ci. Co wi?cej, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Po?o?ników dotycz?ce ci?cia cesarskiego jasno wskazuj?, ?e kobieta mo?e podj?? prób? naturalnego porodu w kolejnej ci??y (o ile nie wyst?puj? przeciwskazania). Zgodnie z tym samym dokumentem, w przypadku samoistnego rozpocz?cia porodu oraz niewyst?powaniu czynników zwi?kszaj?cych ryzyko rozej?cia si? blizny u ci??arnej po przebytym ci?ciu cesarskim, nie jest wymagana zgoda rodz?cej na poród drogami natury.
Mimo tego w?ród po?o?nych, lekarzy i spo?ecze?stwa wci?? pokutuje przekonanie, ?e próba porodu naturalnego po cesarskim ci?ciu jest decyzj? niebezpieczn? dla matki i dziecka. M?ode mamy nierzadko s?ysz?, ?e planowanie VBAC jest „samolubne” i ryzykuj? ?ycie dziecka tylko po to, ?eby mie? lepsze do?wiadczenie porodowe. W rzeczywisto?ci, w ci??y niskiego ryzyka, ryzyko p?kni?cia macicy jest mniej wi?cej takie samo, jak ryzyko ka?dego innego zagro?enia w porodzie.
Fakt: VBAC to dzi? standard
VBAC (ang. Vaginal Birth After Caesarean), czyli poród si?ami natury po tzw. cesarce to bezpieczna alternatywa dla rutynowo powtarzanego ci?cia cesarskiego w przypadku prawid?owo przebiegaj?cej ci??y. W przypadku porodów rozpoczynaj?cych si? samoistnie istnieje blisko 75% szans na bezpieczny, normalny poród drogami natury.
Ju? w 1981 r. w raporcie ameryka?skiego Narodowego Instytutu Zdrowia, wskazano, ?e ryzyko p?kni?cia macicy w przypadku planowanego VBAC jest niskie i wynosi mniej ni? 1% (u 7-8 kobiet na 1000 porodów).
VBAC w 2022 r. z pewno?ci? nie mo?e by? bardziej „niebezpieczny” ni? wówczas. Zauwa?a to tak?e Polskie Towarzystwo Ginekologów i Po?o?ników, wskazuj?c w swoich rekomendacjach, ?e „wyniki bada? przeprowadzonych w ostatnich latach wskazuj?, ?e zarówno próba porodu drogami natury po przebytym ci?ciu cesarskim, jak i elektywne kolejne ci?cie cesarskie wi??? si? z podwy?szonym ryzykiem wyst?powania powik?a? oko?oporodowych u tych kobiet”. Niemniej, jak czytamy dalej „najmniejszym ryzykiem komplikacji charakteryzuj? si? udane próby porodu drogami natury, które ko?cz? si? powodzeniem w 60–80%”.
Mity oko?oporodowe: naci?cie krocza to standard
Do niedawna Polska by?a jednym z niewielu ju? krajów europejskich, w których rutynowe naci?cie krocza stanowi?o uznany element prowadzenia porodu. Dopiero w 2010 r. Ministerstwo Zdrowia wprowadzi?o tzw. standard opieki oko?oporodowej.
Dokument ten zobowi?za? personel medyczny do stosowania procedur o dowiedzionej skuteczno?ci i zwróci? uwag? na konieczno?? ograniczenia stosowanych dot?d rutynowo, bez istotnych wskaza?, interwencji w przebieg porodu. Jedn? z takich czynno?ci by?o w?a?nie rutynowe naci?cie krocza.
Przez wiele lat naci?cie krocza uznawano za nieodzowny element porodu, który mia? zapobiega? rzekomo gorszym skutkom ewentualnego p?kni?cia. Uznanie, ?e naci?cie jest niezb?dne doprowadzi?o jednak do ignorowanie skutków tego zabiegu.
Liczb? kobiet cierpi?cych z powodu powik?a? po naci?ciu Fundacja Rodzi? po Ludzku szacuje na minimum 30 tys. rocznie. Pomimo tego, lekarze ginekolodzy, którzy konfrontuj? si? z tymi powik?aniami w czasie wizyt kontrolnych po porodzie, nadal cz?sto pozostaj? propagatorami rutynowego naci?cia krocza. Postaw? tak? mo?na t?umaczy? brakiem aktualnej wiedzy medycznej, co nie wp?ywa na fakt, ?e przeprowadzenie niepotrzebnego naci?cia, w nast?pstwie którego kobieta do?wiadcza pogorszenia swojego dobrostanu – jest b??dem medycznym.
Fakt: nie powinno si? rutynowo nacina? krocza
Niestety naci?cie krocza nadal jest najcz??ciej stosowanym podczas porodu zabiegiem chirurgicznym, pomimo tego, ?e jego skuteczno?? nigdy nie zosta?a udowodniona. Wr?cz przeciwnie, prowadzone od pocz?tku lat 80. badania dostarczaj? nowych dowodów na szkodliwo?? tej procedury.
Niemniej, zgodnie ze Standardami Opieki Oko?oporodowej, osoba sprawuj?ca opiek? nad rodz?c?, jest obowi?zana do podj?cia, realizacji oraz udokumentowania wykonania m.in. ochrony krocza. Przy czym naci?cie krocza nale?y stosowa? wy??cznie w medycznie uzasadnionych przypadkach.
Ra??ce naruszenie standardów oko?oporodowych to przyk?ad b??du medycznego w pracy po?o?nej. Odmowa ochrony krocza przy porodzie lub nieprawid?owe jej wykonanie skutkuj? p?kni?ciem, bólem i d?ugotrwa?? rehabilitacj?. Kobieta mo?e wówczas dochodzi? zado??uczynienia i odszkodowania od po?o?nej.
Warto wiedzie?, ?e zastosowanie tzw. rutynowego naci?cia krocza, równie? mo?e by? b??dem medycznym. Zw?aszcza gdy dochodzi do niego wbrew woli rodz?cej i na podstawie nieaktualnej wiedzy medycznej. Wi??e si? to z naruszeniem praw pacjenta i przeprowadzeniem zabiegu bez wyra?nych wskaza? medycznych.
Wiedza o tym, ?e naci?cie krocza nie zapobiega obni?eniu napi?cia mi??ni dna miednicy, p?kni?ciom i nie chroni dziecka, jest dzi? bowiem powszechnie dost?pna. Naci?cie zwi?ksza ryzyko infekcji, tak?e tych ze skutkiem ?miertelnym, zwi?ksza ból i powoduje znacz?c? utrat? krwi. Wiedz? t? otrzymuje ka?da kobieta przygotowuj?ca si? do porodu. Oznacza to, ?e specjali?ci z dziedziny po?o?nictwa równie? powinni j? posiada?.
Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych w sposób szczególny oferuje swoj? pomoc w?a?nie ofiarom b??dów oko?oporodowych.
Mit ci??owy: „lampka wina” nie zaszkodzi
Mówi?c o faktach i mitach zwi?zanych z porodem, warto przy okazji wskaza? na jeden z najbardziej niebezpiecznych mitów ci??owych. Cho? o tym, ?e kobieta w ci??y nie powinna spo?ywa? alkoholu mówi si? ju? od wielu lat, to niestety, w spo?ecze?stwie nadal przetrwa? mit zwi?zany z nieszkodliwo?ci? „lampki wina”.
Od pocz?tku do ko?ca ci??y ka?da ilo?? spo?ytego przez matk? alkoholu przenika przez ?o?ysko do dziecka. To prawda, ?e zdarza si?, i? dzieci alkoholików nie porzucaj?cych na?ogu w czasie ci??y rodz? si? zdrowe. Jednak zdarza si? te?, ?e negatywne konsekwencje spo?ycia alkoholu dotykaj? dziecko, którego mama wypi?a „tylko odrobin?” i tylko raz. Picie alkoholu w czasie ci??y jest wi?c zdecydowanie zabronione. Nieistotny jest argument, ?e „kiedy? w ci??y kobiety pi?y” – dzi? wiemy, jak bardzo, nawet spo?yty w minimalnej ilo?ci, alkohol mo?e zaszkodzi? dziecku. Alkohol mo?e by? przyczyn? opó?nienia umys?owego dziecka, zaburze? rozwoju i zachowania. Warto te? mie? ?wiadomo??, ?e alkohol przenika do krwi dziecka i pozostaje w jego organizmie dwukrotnie d?u?ej, ni? w u matki.
Komplikacje i b??dy medyczne podczas ci??y lub porodu
Nawet najlepiej przygotowani do ci??y i porodu rodzice mog? pa?? ofiar? b??du medycznego. Sytuacje takie s? najcz??ciej w pe?ni niezale?ne od nas. Warto wiedzie?, ?e rodzice i dzieci, którzy do?wiadczyli b??dów oko?oporodowych, czy zaniedba? w opiece podczas ci??y nie s? pozostawieni sami sobie. Bezp?atn? i skuteczn? pomoc prawn? oferuje im Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych.
