Urazy oko?oporodowe mog? dotyczy? zarówno matki, jak i dziecka. Ich wyst?pienie mo?e by? konsekwencj? b??du przy porodzie. Poród o prawid?owym przebiegu, podczas którego zachowuje si? standardy opieki po?o?niczej, niesie bardzo niskie ryzyko komplikacji.
Urazy oko?oporodowe: powik?anie przy porodzie
Statystyki wskazuj?, ?e liczba urazów oko?oporodowych stale maleje. Jest to niew?tpliwie efekt wzrostu standardów opieki po?o?niczej i post?pu medycyny. Nie bez znaczenia jest te? ?wiadomo?ci matek, które s? dzi? bardzo dobrze przygotowane do porodu. Kobiety maj? znaczn? wiedz? na tematy zwi?zane z ci???, porodem i laktacj?.
Jednak nawet w trakcie prawid?owo przebiegaj?cego, fizjologicznego porodu mo?e doj?? do nieprzewidzianych komplikacji. Takie sytuacje mog? zawa?y? na zdrowiu, a nawet ?yciu matki i dziecka. Wówczas po?o?na wzywa lekarza, a ten szuka optymalnego dla matki i dziecka rozwi?zania. Urazy oko?oporodowe — matki i dziecka — mog? sta? si? wówczas efektem ubocznym dzia?ania ratuj?cego matk? lub dziecko. Pozwala to unikn?? gorszych konsekwencji, np. zamartwicy u dziecka. Wyst?pienie urazu oko?oporodowego nie jest w takich sytuacjach win? lekarza, lecz efektem prawid?owego post?powania.
Urazy oko?oporodowe: b??d przy porodzie
Urazy oko?oporodowe mog? powsta? tak?e w wyniku b??du medycznego.
Przyk?adem jest odmowa przeprowadzenia ci?cia cesarskiego, pomimo istnienia przeciwwskaza? do porodu si?ami natury. W przypadku niewspó?mierno?ci porodowej poród taki mo?e stanowi? zagro?enie dla matki i dziecka. Prawdopodobie?stwo wyst?pienia urazów oko?oporodowych jest wówczas bardzo wysokie.
Odpowiedzialno?? za b??d przy porodzie skutkuj?cy urazem oko?oporodowym ponosi lekarz. Konsekwencje prawne poniesie lekarz, który pope?ni? b??d medyczny, odmawiaj?c porodu operacyjnego.
Poszkodowanym nale?y si? zado??uczynienie i odszkodowanie za szkod? i cierpienie.
Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych ?wiadczy bezp?atn? pomoc w przypadkach urazów oko?oporodowych spowodowanych b??dem medycznym.
Urazy oko?oporodowe u dzieci
Urazy oko?oporodowe mog? wyst?pi? u rodz?cej matki, jak i u przychodz?cego na ?wiat dziecka. Te drugie s? szczególnie niebezpieczne. Statystycznie wyst?puj? u 1,5-3% noworodków. Najcz??ciej dotycz? uk?adu nerwowego, narz?du ruchu oraz narz?dów wewn?trznych.
Uszkodzenia o?rodkowego uk?adu nerwowego
Niedotlenienie dziecka mo?e by? urazem oko?oporodowym. Nierzadko wp?ywa na wyst?pienie uszkodze? o?rodkowego uk?adu nerwowego. Mo?e to sta? si? przyczyn? mózgowego pora?enia dzieci?cego, pora?enia splotu barkowego, upo?ledzenia umys?owego czy padaczki.
Konsekwencj? urazu mo?e by? encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienn?.
Choroba ta mo?e mie? zró?nicowane nasilenie. Objawy mog? by zarówno lekkie, jak i ci??kie. W wyniku encefalopatii w badaniu neuropatologicznym stwierdza si? najcz??ciej u noworodków zmiany o charakterze selektywnej martwicy neuronów, przystrza?kowego uszkodzenia mózgu, martwicy niedokrwiennej i stanu marmurkowatego.
Udary oko?oporodowe cz?sto maj? zwi?zek z encefalopati? niedotlenieniowo-niedokrwienn?. Sprzyjaj? im tak?e wrodzone wady serca, zaburzenia krzepni?cia, odwodnienie i zaka?enia. Ryzyko zwi?kszaj? te? porody kleszczowe, porody z u?yciem pró?noci?gu i cesarskie ci?cie.
Wysoce niebezpieczne jest tak?e krwawienie ?ródczaszkowe. Wyst?puje u 20-50% noworodków urodzonych przed 35 tygodniem ci??y. W ci??szych przypadkach wyst?puje tzw. zespó? katastroficzny. Polega on na zaburzeniach oddychania, braku reakcji ?renic na ?wiat?o i zaburzeniach ?wiadomo?ci u noworodka (objawy nie musz? wyst?pi? ??cznie). Zespó? objawów mniej nasilonych to w tym przypadku m.in. zaburzenia ?wiadomo?ci mniejsze ni? w zespole katastroficznym i nieprawid?owe ustawienie ga?ek ocznych dziecka.
U wcze?niaków z krwawieniami ?ródmózgowymi cz??ciej zdarzaj? si? bezdechy. Charakterystyczne s? te?: zmniejszon? aktywno?? spontaniczn? oraz zaburzenia perystaltyki jelit. Napi?cie mi??niowe i widzenie mo?e równie? rozwija? si? wolniej ni? u innych dzieci. Prawie u po?owy wcze?niaków, u których wyst?pi?y krwawienia oko?o- i dokomorowe, wyst?puj? drgawki. Drgawki te zazwyczaj trwaj? krócej ni? u dzieci donoszonych.
Do powik?a? krwawie? dokomorowych zalicza si? ?ó?taczk? j?der podkorowych. Rozpoznaje si? j? u dzieci urodzonych po 35 tygodniu wieku p?odowego. Skutkiem s? najcz??ciej: zaburzenia ruchowe – atetotyczna, dystopiczna forma mózgowego pora?enia dzieci?cego. Mo?liwy jest niedos?uch lub g?uchota, uszkodzenia ruchów ga?ek ocznych, a zw?aszcza spojrzenia w gór? oraz widoczne zmiany w wybarwieniu szkliwa z?bów.
Rzadszym powik?aniem krwawie? niedokrwiennych s? oko?oporodowe uszkodzenia rdzenia kr?gowego.
Przerwanie rdzenia kr?gowego o charakterze ci?g?ym zdarza si? bardzo rzadko, niemniej ?miertelno?? w takich wypadkach wynosi a? 18%. U dzieci, które prze?y?y konieczne jest wdro?enie tracheostomii i wentylacji mechanicznej. Sytuacje te s? najcz??ciej efektem b??du medycznego. W takich przypadkach Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych oferuje poszkodowanym bezp?atn? pomoc prawn?.
Mózgowe pora?enie dzieci?ce (MPD)
Mózgowe pora?enie dzieci?ce togrupa trwa?ych, niepost?puj?cych zaburze? ruchu i postawy, b?d?cych nast?pstwem nieprawid?owo?ci rozwoju mózgu, do których dosz?o w okresie p?odowym i noworodkowym.
Mózgowe pora?enie dzieci?ce to zespó? objawów chorobowych. Mo?e wyst?powa? w kilku postaciach: kurczowego pora?enia po?owiczego, obustronnego pora?enia kurczowego, obustronnego pora?enia po?owiczego, w posta? mó?d?kowej, a tak?e w postaci pozapiramidowej.
Dzieci dotkni?te MPD wymagaj? kompleksowej opieki neurologicznej, rehabilitacyjnej i ortopedycznej, a nierzadko te? innych specjalistów.
Uszkodzenia nerwów czaszkowych i oko?oporodowe uszkodzenia innych narz?dów
Pora?enia nerwu twarzowego najcz??ciej jest efektem ubocznym zastosowania kleszczy lub pró?nioci?gu podczas porodu. Do oko?oporodowych uszkodze? innych narz?dów zalicza si? natomiast uszkodzenia: ?ledziony, ?o??dka, w?troby, narz?dów p?ciowych, oczu i nadnerczy.
Najrzadziej wyst?puj? uszkodzenia narz?dów p?ciowych, jednak dzieci, które ich do?wiadczy?y, wymagaj? sta?ej opieki urologicznej. Najcz??ciej s? one skutkiem porodów miednicowych.
Inne urazy oko?oporodowe u dzieci
W wyniku nieprawid?owo?ci lub komplikacji przy porodzie mo?e doj?? do pora?enia splotu barkowego. Pora?enia takie dzieli si? na: pora?enia splotu barkowego typu Duchenne’a-Erba, typu Klumpke oraz ca?kowite.
Ponadt? wyst?pi? mog? urazy g?owy i szyi. S? to z?amania ko?ci czaszki, kr?cz szyi, uszkodzenia skóry g?owy, przedg?owie, krwiaki podokostnowe, wgniecenia ko?ci czaszki.
Urazy narz?du ruchu u dziecka, to najcz??ciej z?amania ko?ci udowej, obojczyka i ko?ci ramiennej.
Urazy oko?oporodowe u matki — przyczyny
Prawid?owo przebiegaj?cy, fizjologiczny poród niesie bardzo niskie ryzyko urazów oko?oporodowych. W du?ej mierze to nadmierna medykalizacja porodu czy próby jego przyspieszania s? winne pó?niejszych komplikacji.
Urazy przy porodzie najcz??ciej wyst?puj?, gdy poród jest wspomagany (kleszcze, pró?noci?g). Ponadto ryzyko urazów, zarówno u matki, jak i dziecka, niesie nieproporcjonalny stosunek g?ówki dziecka do rozmiarów miednicy matki, a wi?c niewspó?mierno?? porodowa. W takich wypadkach wskazany jest poród przez ci?cie cesarskie jako bezpieczniejszy dla matki i dziecka. Równie? makrosomia (nadmierna masa p?odu) mo?e mie? podobny skutek i równie? w tym przypadku, po ocenie dokonanej przez lekarza, mo?e zosta? wydane zalecenie porodu operacyjnego.
Urazy oko?oporodowe u matki – p?kni?cie krocza
Najcz?stszymi urazami oko?oporodowymi u rodz?cej s? uszkodzenia krocza.
W czterostopniowej klasyfikacji p?kni?cia krocza p?kni?cie IV stopnia definiuje si? jako uszkodzenie nie tylko samego krocza, ale równie? ?cian odbytu. Uszkodzenie I stopnia jest naj?agodniejsze.
Potocznie za g?ówne jego przyczyny p?kni?? uznaje si?: du?? mas? urodzeniow? noworodka i niew?a?ciwe po?o?enie p?odu. W rzeczywisto?ci nie samo dziecko jest odpowiedzialne za urazy oko?oporodowe matki. Wiele zale?y od przygotowania rodz?cej, jak i od profesjonalizmu i wiedzy po?o?nej towarzysz?cej przy porodzie. Odmowa nale?ytego wsparcia dla matki, brak aktualnej wiedzy na temat porodu, czy ignorowanie planu porodu i standardów oko?oporodowych — wszystko to mo?e by? b??dem medycznym, skutkuj?cym urazem oko?oporodowym matki.
W?ród przyczyn p?kni?? nale?y wskaza? tak?e przed?u?aj?cy si? poród, ?rodkowe naci?cie krocza i porody zabiegowe. Niemniej, uwa?a si?, ?e u?ycie kleszczy jest obarczone wi?kszym ryzykiem wyst?pienia urazów ni? zastosowanie pró?noci?gu.
Naci?cie krocza wci??, pomimo aktualizuj?cej si? wiedzy i standardów opieki po?o?niczej, jest bardzo powszechnym zabiegiem wykonywanym w po?o?nictwie. Tymczasem zgodnie z aktualn? wiedz? i wytycznymi kluczowe jest nie naci?cie, lecz ochrona krocza przy porodzie.
Odmowa ochrony krocza przy porodzie lub nieprawid?owe jej wykonanie skutkuj? p?kni?ciem, bólem i d?ugotrwa?? rehabilitacj?. Kobieta mo?e wówczas dochodzi? zado??uczynienia i odszkodowania od po?o?nej.
Warto wiedzie?, ?e zastosowanie tzw. rutynowego naci?cia krocza, równie? mo?e by? b??dem medycznym. Zw?aszcza gdy dochodzi do niego wbrew woli rodz?cej i na podstawie nieaktualnej wiedzy medycznej. Wi??e si? to z naruszeniem praw pacjenta i przeprowadzeniem zabiegu bez wyra?nych wskaza? medycznych. Wiedza o tym, ?e naci?cie krocza nie zapobiega obni?eniu napi?cia mi??ni dna miednicy, p?kni?ciom i nie chroni dziecka, jest bowiem powszechnie dost?pna. Naci?cie zwi?ksza ryzyko infekcji, tak?e tych ze skutkiem ?miertelnym, zwi?ksza ból i powoduje znacz?c? utrat? krwi.
Wiedz? t? otrzymuje ka?da kobieta przygotowuj?ca si? do porodu. Oznacza to, ?e specjali?ci z dziedziny po?o?nictwa równie? powinni j? posiada?.
Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych w sposób szczególny oferuje swoj? pomoc w?a?nie ofiarom b??dów oko?oporodowych.
Odszkodowanie za urazy oko?oporodowe
Ka?dy pracownik medyczny i ka?da placówka medyczna ponosz? odpowiedzialno?? cywiln? i karn? za swoje b??dy medyczne.
Je?li urazy oko?oporodowe s? skutkiem b??du medycznego, poszkodowani mog? ubiega? si? o odszkodowanie, zado??uczynienie i rent?.
Powództwo mo?e wytoczy? poszkodowana matka w swoim imieniu, jak i oboje rodzice w imieniu w?asnym lub dziecka.
Fundacja Pomocy Ofiarom B??dów Medycznych ?wiadczy w pe?ni nieodp?atne, profesjonalne us?ugi prawne ofiarom b??dów medycznych.
